Σαν σήμερα 20 ΜΑΡΤΙΟΥ του 1828, ήρθε στη ζωή ο νορβηγός θεατρικός συγγραφέας Ερρίκος Ίψεν!

Ερρίκος Ίψεν (1828 - 1906)

Αποκαλούνταν, και όχι αδικαιολόγητα, “o πατέρας του μοντέρνου δράματος” διότι υπήρξε καταλυτικός παράγοντας που βοήθησε στo να γίνει δημοφιλέστερος ο ρεαλισμός και κοινωνικός ρεαλισμός. Ένας μεγάλος αριθμός ψυχαγωγίας σήμερα (θέατρο, τηλεόραση κτλ), το μιμείται, με το να απασχολείται με καθημερινά θέματα και καθημερινούς ανθρώπους, χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε. Ο Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας υπήρξε πρωτοπόρος στο ρεαλιστικό γράψιμο στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και απέδειξε πως ακόμα και με ρεαλιστικά σκηνικά, χαρακτήρες και σενάρια, μπορείς να σχολιάσεις μεγάλες αφαιρετικές ιδέες. Επιπροσθέτως, με το ρεαλιστικό στυλ γραψίματος, προετοίμασε το έδαφος για άλλους μεγάλους ρεαλιστές, όπως ο Άντον Τσέχωφ.

Οπότε ναι. Ο Ίψεν είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο. Μετά τον Oυίλλιαμ Σαίξπηρ είναι ο πιο πολυπαιγμένος δραματουργός στην ιστορία. Στην Αθήνα του 2018 φέτος μόνο ανέβηκαν (και ανεβαίνουν) πέντε παραστάσεις του.

     Ηedda Gabler του Χένρικ Ίψεν

Πορεία at Victoria

Ξενοδοχέιο Μπάγκειον

     Σε σκηνοθεσία της Άντζελα Μπρούσκου. Στην Βικτωριανή εποχή της Νορβηγίας, η ζωή είναι δύσκολη για μια γυναίκα. Η Hedda Gabler είναι η original desperate housewife. Κάποτε η πιο ποθητή γυναίκα στη πόλη, η Hedda καταλήγει να είναι παγιδευμένη σε ένα γάμο χωρίς αγάπη με έναν βαρετό άντρα. Η μόνη της παρηγοριά είναι η χειραγώγηση που ασκεί στους άλλους. Θα μπορούσαμε να πούμε πως  η Νορβηγία του τότε, δε μπορούσε να ανεχτεί μια femme fatale γυναίκα στα πρώτα χρόνια του 1890. Σταδιακά κέρδισε τους κριτικούς και το κοινό. Μέχρι αυτή τη μέρα, η Hedda είναι από τις πιο πολυσυζητημένες ηρωίδες του θεάτρου· ίσως και ο γυναικείος Άμλετ. Ακόμα και ο μοντέρνος φεμινισμός δε μπορεί  να συλλάβει τη ψυχοσύνθεση της Hedda, λόγω του ότι είναι υπεράνω απλών εύκολων εξηγήσεων. Πολύ ορθά, η σκηνοθέτιδα κ.α. Μπρούσκου σημειώνει: “Σήμερα η Hedda Gabler  διαγράφει μέσα από τους αιώνες την επιτέλεση του φύλου της. Τα πάντα είναι «προσποίηση».”

Η Αγριόπαπια του Χένρικ Ίψεν

     Σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Τάρλοου. Ένα ακόμη κοινωνικό δράμα του Ίψεν το οποίο αντικατοπτρίζει και τις δικές του προσωπικές μάχες. Ένα θεατρικό έργο με ηθικά διλήμματα που κυμαίνονται ανάμεσα στον ιδεαλισμό και στην εγκόσμια ιδιοσυγκρασία. Με ρεαλιστική, αντι-ρομαντική ματιά, αυτό το δράμα παρουσιάζει το συνεχές των αντίπαλων αξιών του Ιδεαλιστικού και του Πραγματικού. Και σαν οικογενειακό δράμα με ολέθριο τέλος, ο Ίψεν μας δείχνει ακόμα μια φορά το ταλέντο να “πλέκει” τις διαπροσωπικές σχέσεις, με κοινωνικά ζητήματα.

     Στις 3 Μαρτίου κάνει πρεμιέρα η παράσταση της Ελπίδας Αμίτση, σε σκηνοθεσία της ίδιας. Πρόκειται για μια ελεύθερη διασκευή της Μαρίας Μπριλή, Kων/νου Τριανταφυλλόπουλου, με τη μουσική υπόκρουση της Καλλιόπης Τρούγκα. Μία ακόμα παράσταση για τον Πέερ Γκύντ που φαίνεται να επιλέγεται ως πιο εναλλακτική, σε σχέση με τα υπόλοιπα πολύ γνωστά έργα του. Οι 2 σουίτες ‘’ΠΕΕΡ ΓΚΥΝΤ’’ του Νορβηγού συνθέτη Edvard Grieg θα ερμηνεύονται ζωντανά επί σκηνής. Στο έργο του Ίψεν, παρακολουθούμε τη παιδική έως την ώριμη ζωή του Πέερ Γκύντ, να πραγματεύεται ηθικές αξίες, τη ζωή και το θάνατο.

    Όταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί του Χένρικ Ίψεν

Θέατρο Εκάτη
 

     Μπορεί η παράσταση να έχει κατέβει, αλλά αυτό δε σημαίνει πως δε θα συμπεριληφθεί στη λίστα των έργων. Αρχικός τίτλος του “Η μέρα της Ανάστασης”, είναι ένα έργο που αποτυπώνει τη τέχνη και τη σχέση της με το ανθρώπινο είδος. Ο Ίψεν έγραψε το έργο στα τελευταία χρόνια της ζωής του και όχι με την ίδια ευκολία, όπως είχε γράψει τα προηγούμενα. Ήξερε πως ο θάνατος ήταν κοντά και αμφιταλαντευόταν αν είχε χάσει τη ζωή του για να ολοκληρώσει τον προαποφασισμένο στόχο του. Έτσι και ο Ρούμπεκ, ένας από τους πρωταγωνιστές βρίσκεται σε καλλιτεχνικό τέλμα. Σε κάποιες στιγμές οι ήρωες φαίνεται να εκφέρουν απόψεις ποιητικές και λίγο ρομαντικές, για τα δεδομένα του Ίψεν. Αλλά, από αυτή τη προσωρινή απόδραση από τη πραγματικότητα, δεν αγγίζουν το μεταφυσικό· κάτι που στη συγκεκριμένη παράσταση το μεταφυσικό ήταν πολύ έντονο.

     Σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Λιγνάδη. Το έργο έχει τελειώσει τις προγραμματισμένες του παραστάσεις, αλλά παραμένει να είναι μια μεγάλη παραγωγή του Εθνικού, με μεγάλο θίασο και ιδιαίτερα ειδυλλιακά σκηνικά. Το ποίημα είναι βασισμένο σε πολλούς θρύλους της Νορβηγίας· εξού και τα ουτοπικά σκηνικά. Ο συγγραφέας θέτει πολλά ερωτήματα που σχετίζονται με την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση· την ωριμότητα, τα χρήματα, τη πίστη, την ελευθερία… Ένα έργο που δε μοιάζει τόσο με τα υπόλοιπα βαριά κοινωνικά του αριστουργήματα. Ένα έργο που η φαντασία δεσπόζει και  η κεντρική ιδέα που παρουσιάζεται στη σκηνοθεσία του Δημήτρη Λιγνάδη, είναι η εσωτερική αναζήτηση του Πέερ Γκύντ και η συνομιλία του με τον ίδιο τον εαυτό του, σε διαφορετικές ηλικίες.

Αναμφισβήτητα, ο Ίψεν ενέπνευσε και εμπνέει ακόμα τους μεταγενέστερούς του. Στην Ελλάδα του 2018 είναι ακόμα επίκαιρος, γιατί οι ιδέες του συζητιούνται ακόμα, ανεξαρτήτως τον αιώνα. Καθολικά θέματα που ταλανίζουν εμάς τους ίδιους, θίγονταν από αυτόν μέσω των πολύπτυχων χαρακτήρων του. Αλλά κυριότερα, ο Ίψεν συνεχίζει να αντικρούει του καθιερωμένους κοινωνικούς ρόλους, να εξετάζει την ανθρώπινη κατάσταση και να στοχεύει στη καλυτέρευση της κοινωνίας σαν σύνολο.

Τα πιο διάσημα αποφθέγματα του Ερρίκου Ίψεν:

Η θάλασσα έχει μια δύναμη που επιδρά επάνω στους ανθρώπους σαν θέληση. Η θάλασσα μπορεί να υπνωτίζει. Η φύση γενικά έχει μια τέτοια δύναμη.

Η τέλεια ανθρώπινη ύπαρξη δεν είναι πια δημιούργημα της φύσης, παρά ένα τεχνητό δημιούργημα, καθώς το καλαμπόκι τα οπωροφόρα δέντρα, όπως οι διάφορες ράτσες των αλόγων και των σκύλων, το κρασί κλπ.

Το να ζητούμε σ' αυτόν τον κόσμο επίμονα την ευτυχία, θα πει πως κατεχόμαστε από το πνεύμα της επανάστασης. Γιατί, ποιο είναι το δικαίωμά μας στην ευτυχία;

Το πνεύμα της αλήθειας και το πνεύμα της ελευθερίας είναι οι στυλοβάτες της κοινωνίας.

Τα έργα του:

Σε ηλικία μόλις 20 ετών έγραψε το πρώτο του δράμα Catilina (Κατιλίνας, 1848). Ακολούθησε μία τεράστια δραματική παραγωγή:

Kjæmpehøien (Ο λίθινος τάφος, 1850)

Norma (1851)

Sancthansnatten (Η νύχτα του Αγίου Ιωάννη1853)

Fru Inger til Østråt (Ἡ λαίδη Ίνγκερ στο Ἐστροτ1855)

Gildet paa Solhoug (Η γιορτή στο Σολχάουγκ, 1856)

Olaf Liljekrans (Όλαφ Λίλιεκρανς, 1856)

Hoermoendene paa Helgelad (Τα παλληκάρια του Χέλγκελαντ 1858).

Διαβάστε περισσότερα αποφθέγματα και τη ζωή του Ερρίκου Ίψεν :
Σαν σήμερα 20 ΜΑΡΤΙΟΥ του 1828, ήρθε στη ζωή ο νορβηγός θεατρικός συγγραφέας Ερρίκος Ίψεν!

https://logotexnikoperiboli.blogspot.com/2020/03/20-1828.html

Σαν καλημέρα σήμερα 20 Μαρτίου 2020, στο Λογοτεχνικό περιβόλι!
https://logotexnikoperiboli.blogspot.com/2020/03/20_2.html

Αφιέρωμα στον Ερρίκο Ίψεν, έναν από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης ευρωπαϊκής δραματουργίας!

https://logotexnikoperiboli.blogspot.com/2020/03/blog-post_667.html

Τα πιο διάσημα αποφθέγματα του Ερρίκου Ίψεν από το Λογοτεχνικό περιβόλι!

https://logotexnikoperiboli.blogspot.com/2020/03/blog-post_187.html

Λογοτεχνικό περιβόλι!

Πηγή: maxmag.gr