Ορφικός ύμνος στον Ήλιο.Επιμέλεια κειμένου: Ρένα Τζωράκη

Η ανατολή του ηλίου καλωσορίζει μια ακόμα καινούρια μέρα και για κάποιο λόγο όταν την αντικρίζουμε βλέπουμε σε αυτή την νεογέννητη  ελπίδα, την αισιοδοξία ,την χαρά.
Οι πρώτες ηλιαχτίδες διαπερνούν κάθε κύτταρο του Είναι μας, θερμαίνουν την καρδιά , φωτίζουν το Πνεύμα μας έτσι ώστε να κατανοήσουμε  της ζωής το νόημα και το μεγαλείο της Απλότητας…

Ο ορφικός ύμνος στον Ήλιο, από τον 6ο αι. π. Χ. εκτός από την έξοχη ποιητική του και την γνώση σήμερα πως κρύβει στους στίχους του ακριβείς αστρονομικές παρατηρήσεις για την κίνηση του ηλιακού μας συστήματος, είναι και προτεινόμενο μέσο θεραπείας. Η εκφώνησή του θεωρείται πως μπορεί να δράσει ευεργετικά προκαλώντας αισθήματα αισιοδοξίας, δύναμης και χαράς – ίσως αυτό να οφείλεται στο ενεργειακό «κούρδισμα» που κάνει η πολύ συχνή παρήχηση του «Ρ» (καθόλου τυχαία το αρχαίο αιγυπτιακό όνομα του θεού-Ήλιου «Ρα», έχει αυτό το γράμμα). Χιλιάδες άνθρωποι σήμερα που ακολουθούν διαλογιστικές πρακτικές ξεκινούν τη μέρα τους με τη μία ή άλλη εκδοχή της άσκησης του «Χαιρετισμού στον Ήλιο», πάντα προς την Ανατολή, με το πρώτο φως της μέρας.

Στην  Ελληνική μυθολογία  ο Ήλιος ήταν προσωποποιημένος ως θεότητα, τον οποίο ο  Όμηρος  αντιστοιχεί στον ηλιακό  Τιτάνα  Υπερίωνα.. Άλλες πηγές αναφέρουν πως ο Ήλιος είναι γιος του Υπερίωνα από την αδελφή του  Θεία. Ο Ήλιος οδηγούσε το πύρινο άρμα του στον ουρανό. Έχει δύο αδελφές, την θεά του φεγγαριού  Σελήνη και της θεά της αυγής Ηώ. Πολλοί πιστεύουν πως ο  Απόλλων έγινε ο Ολύμπιος “ηλιακός θεός”, αλλά η θεωρία αυτή βασίζεται κυρίως σε υποθέσεις. Ο αντίστοιχος του Ηλίου στην Ρωμαϊκή μυθολογία είναι ο Σολ.

Το στοιχείο του Ήλιου είναι η φωτιά, σύμβολό του το ιερό τρίγωνο, η πυραμίδα, στις ιδιότητές του είναι η μεταμόρφωση και η εξύψωση προς τα άνω, η αλχημιστική κατάλυση και ανύψωση των στοιχείων, η ενέργεια και η μαγεία, η φώτιση, αλλά και η κατανάλωση, η έκρηξη, η καταστροφή.

«Πέρα από το όριο του επιτρεπτού υπάρχει η φωτιά. Ο Απόλλων και ο Διόνυσος συχνά ζουν κατά μήκος εκείνης της οριακής, και από τη θεϊκή και από την ανθρώπινη πλευρά, γραμμής, υποκινώντας την υπέρβαση στους ανθρώπους» θα γράψει ο Ρομπέρτο Καλάσσο στο λυρικό βιβλίο του «Οι Γάμοι του Κάδμου και της Αρμονίας».

Η ενέργεια του Ήλιου μεταβάλλει τα όντα και τα μεταμορφώνει. Σαν την μικρή Πορτοκαλένια του Ελύτη που «τόσο πολύ τη μέθυσε ο χυμός του ήλιου» που της άλλαξε τη φύση στον «Ήλιο Τον Πρώτο».Ο Ήλιος συνδέεται και με τον Διόνυσο, με τον Έρωτα και το φλογερό πάθος όπως αυτό που κεραυνοβόλησε την ανατολίτισσα ανιψιά του, την Μήδεια. Ο Απόλλωνας Φοίβος (ο φωτοβόλος) που στην ύστερη αρχαιότητα ταυτίζεται με τον Ήλιο, είναι ο έρως της ζωής και των τεχνών. Όταν κατεβαίνει στο επίπεδο των θνητών, σε μια άλλη του μορφή γίνεται ο Οίστρος, που όμοιος με τον ήλιο είναι «ένας νέος με μακριά μαλλιά και απαλό κορμί, που σε κάθε του χέρι κρατά έναν πυρσό. Στέκεται όρθιος σ’ ένα άρμα με ευκίνητους τροχούς… Αυτός είναι ο οδηγός των γεγονότων, ο υποβολέας, ο άρχοντας ….που συνοδεύει όλες τις υπερβολές, τα φιλήδονα πάθη, τις μανίες με τις οποίες για αιώνες οι Έλληνες ύφαιναν τις ιστορίες τους».

Ο Ήλιος, που στον Όμηρο είναι αρχετυπικός, ξεκάθαρος και ξέχωρος από τους Ολύμπιους, γιος του τιτάνα Υπερίωνα, είναι ένας νέος και όμορφος θεός που οδηγεί στο απέραντο άνοιγμα του ουρανού το άρμα με τα λευκά του άλογα που από τα ρουθούνια τους βγάζουν φλόγες. Το πρωί ανεδύετο από την λίμνη του Ωκεανού και το βράδυ κατεδύετο στα νερά του. Πανδερκής και παντεπόπτης είναι ο άρχοντας της δικαιοσύνης γι’αυτό και στα αρχαία χρόνια ορκίζονταν στο όνομά του για πράγματα άγνωστα και κρυμμένα. Λατρεύεται στις κορυφές των βουνών και σε πυραμίδες σε όλο τον πλανήτη. Ακόμα λατρεύεται. Κάθε χρόνο τον Ιούλιο μια μακρά πομπή ανθρώπων ανεβαίνει στην κορυφή του Ταϋγέτου, σε μια από τις μεγαλύτερες φυσικές πυραμίδες στον κόσμο, 2.407 μ. ψηλά για να τιμήσει την πίστη του και να δει «το φαινόμενο της Πυραμίδας», τη σκιά του βουνού να πέφτει σε μορφή τέλειας πυραμίδας με τον ήλιο της ανατολής σε όλο το μεσσηνιακό κόλπο. Στην αρχαιότητα, μας λέει ο Πλούταρχος, οι Σπαρτιάτες θυσίαζαν λευκά άλογα σ’αυτήν την πυραμίδα που βρίσκεται σε απόλυτη νοητή ευθεία με τον Όλυμπο. Σήμερα στον ίδιο χώρο γιορτάζεται ο Προφήτης Ηλίας (Ήλιος) παραδοσιακά καταμεσής του καλοκαιριού, πάντα σε κορυφές όπως ο αρχαίος Ήλιος και ο Απόλλωνας.

«Ο θεός Ήλιος στο ηλιακό άρμα του, συνοδευόμενος από τον λαμπαδηφόρο  Φώσφορο, τον  Ερμή και άλλους. 
Έργο του Γιόχαν Μπαπτίστ Τσίμερμαν στο Παλάτι Νίφενμπουρκ στην περιοχή του Μονάχου. »

Κλῦθι μάκαρ, πανδερκὲς ἔχων αἰώνιον ὄμμα, Τιτὰν χρυσαυγής, Ὑπερίων, οὐράνιον φῶς, αὐτοφυής, ἀκάμα<ς>, ζώιων ἡδεῖα πρόσοψι, δεξιὲ μὲν γενέτωρ ἠοῦς, εὐώνυμε νυκτός, κρᾶσιν ἔχων ὡρῶν, τετραβάμοσι ποσσὶ χορεύων, εὔδρομε, ῥοιζήτωρ, πυρόεις, φαιδρωπέ, διφρευτά, ῥόμβου ἀπειρεσίου δινεύμασιν οἶμον ἐλαύνων, εὐσεβέσιν καθοδηγὲ καλῶν, ζαμενὴς ἀσεβοῦσι, χρυσολύρη, κόσμου τὸν ἐναρμόνιον δρόμον ἕλκων, ἔργων σημάντωρ ἀγαθῶν, ὡροτρόφε κοῦρε, κοσμοκράτωρ, συρικτά, πυρίδρομε, κυκλοέλικτε, φωσφόρε, † αἰολόδικτε, φερέσβιε, κάρπιμε Παιάν, ἀιθαλής, ἀμίαντε, χρόνου πάτερ, ἀθάνατε Ζεῦ, εὔδιε, πασιφαής, κόσμου τὸ περίδρομον ὄμμα, σβεννύμενε λάμπων τε καλαῖς ἀκτῖσι φαειναῖς, δεῖκτα δικαιοσύνης, φιλονάματε, δέσποτα κόσμου, πιστοφύλαξ, αἰεὶ πανυπέρτατε, πᾶσιν ἀρωγέ, ὄμμα δικαιοσύνης, ζωῆς φῶς· ὦ ἐλάσιππε,   μάστιγι λιγυρῆι τετράορον ἅρμα διώκων·

Μετάφραση:

Άκουσε μακάριε, πού έχεις μάτι αιώνιον και βλέπει τα πάντα συ ό Τιτάν πού λάμπεις ωσάν χρυσός, πού βαδίζεις υψηλά, και είσαι το επουράνιον φώς.

Σύ είσαι αφ” εαυτού γεννημένος, ακαταπόνητος, των ζώων γλυκύ θέαμα και είσαι της μεν αυγής ο δεξιός γεννήτωρ της δε νυκτός ό αριστερός έχεις την συνένωσιν των εποχών και χορεύεις (κινείσαι κυκλικώς) με τέσσερα πόδια (ό δημιουργός των τεσσάρων εποχών του έτους), είσαι ταχύς, ορμητικός, πύρινος, με χαρωπόν βλέμμα, διφρηλάτης. και διέρχεσαι την όδόν του απέραντου ρόμβου με περιστροφικάς κινήσεις- καθοδηγείς τους ευσεβείς ανθρώπους εις τάς καλάς πράξεις και εις τους ασεβείς επιδεικνύεις δυσμένειαν συ έχεις χρυσήν λύραν και σύρεις (διανύεις) τον άρμονικόν δρόμον του κόσμου επισημαίνεις τα καλά έργα, συ είσαι ό νέος που τρέφεις τάς έποχάς. ΕΙσαι ό κυρίαρχος του κόσμου, ό αυλητής, διατρέχεις δια του πυρός και περιστρέφεσαι κυκλικώς, φέρεις το φως εμφανίζεσαι με ποικίλες μορφές, φέρεις την ζωήν, είσαι καρποφόρος, ώ Παιάν αειθαλής, αμόλυντος, πατήρ του χρόνου, ό αθάνατος Ζευς.

Καθαρός, πού λάμπεις εις όλους, είσαι το περιφερόμενον κυκλικώς μάτι του κόσμου, πού σβύνει και λάμπει με ωραίες φωτεινές ακτίνες’
δεικνύεις την δικαιοσύνην, αγαπάς το νερό. είσαι ό δεσπότης (ό κύριος) του κόσμου, ό φύλαξ της αληθείας, ο αιώνιος υπέρτατος, ό βοηθός εις όλους είσαι ό οφθαλμός της δικαιοσύνης, το φως της ζωής· ώ συ, πού οδηγείς τους Ιππους, και κατευθύνεις με λιγυρό μαστίγιο τέθριππον (με τέσσερα άλογα) άρμα (και εδώ ό “ Υμνωδός δια του συμβολισμού αύτοϋ αναφέρεται εις την υπό του «ΗΛΙΟΥ» διαμόρφωσιν των τεσσάρων εποχών του έτους), άκουσε τους λόγους μου και φανέρωσε εις τους μεμυημένους γλυκεία και ευχάριστη ζωή.