Καρκίνος ΝΕΦΡΟΥ και ΚΥΣΤΗΣ : Ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα;

Οι καρκίνοι του ουροποιητικού συστήματος είναι αρκετά συχνοί, καθώς προσβάλλουν χιλιάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας.

Όπως αναφέρει η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS) κάθε άνδρας έχει μία στις 26 πιθανότητες να εκδηλώσει καρκίνο της ουροδόχου κύστης κάποια στιγμή στη ζωή του και κάθε γυναίκα μία στις 88, αλλά οι πιθανότητες αυτές είναι πολύ περισσότερες στους καπνιστές και σε ορισμένες άλλες πληθυσμιακές ομάδες.

Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι ο 9ος συχνότερος στον κόσμο, καθώς προσβάλλει κάθε χρόνο 541.000 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται σχεδόν 2.800 άτομα στην Ελλάδα (τα 2.300 είναι άνδρες), σύμφωνα με το μεγάλο παγκόσμιο ερευνητικό πρόγραμμα «Global Burden of Disease Study» το οποίο πραγματοποιεί ομάδα 1.800 ερευνητών από 127 χώρες του κόσμου.

Η μέση ηλικία των ασθενών την εποχή της διάγνωσης είναι τα 69 χρόνια για τους άνδρες και τα 71 για τις γυναίκες.

Αντίστοιχα, κάθε άνδρας έχει μία στις 49 πιθανότητες να εκδηλώσει καρκίνο του νεφρού κάποια στιγμή στη ζωή του και κάθε γυναίκα μία στις 83. Και πάλι όμως οι πιθανότητες αυτές είναι πολύ περισσότερες στους καπνιστές και σε ορισμένες άλλες ομάδες υψηλού κινδύνου.

Και ο καρκίνος του νεφρού ανιχνεύεται συνήθως μετά την ηλικία των 65 ετών, ενώ είναι πολύ σπάνιος στις ηλικίες κάτω των 45 ετών.

Σύμφωνα με την «Global Burden of Disease Study», η συγκεκριμένη μορφή καρκίνου είναι η 12η συχνότερη στον κόσμο, καθώς προσβάλλει ετησίως 425.000 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται 1.100 άτομα στη χώρα μας. Και πάλι, η πλειονότητα των ασθενών στη χώρα μας (πάνω από 700 απ’ όσους διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο) είναι άνδρες.

Απειλή για τους καπνιστές

Και στους δύο καρκίνους του ουροποιητικού, ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνισή τους είναι το κάπνισμα.

«Οι καπνιστές έχουν τριπλάσιες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου της κύστης συγκριτικά με τους μη καπνιστές, ενώ από τα άτομα που κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται με καρκίνο της κύστης ο ένας στους δύο είναι καπνιστές», λέει ο χειρουργός – ουρολόγος Ηρακλής Πούλιας, πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και επιστημονικός συνεργάτης του Ομίλου Υγεία.

Το κάπνισμα «διπλασιάζει επίσης τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του νεφρού», συνεχίζει. «Πιστεύεται ότι το 30% των καρκίνων του νεφρού στους άνδρες και το 25% στις γυναίκες οφείλονται σε αυτό».

Ωστόσο υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου που ευνοούν την εμφάνισή τους. Για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης τέτοιοι παράγοντες είναι:

* Η έκθεση στον χώρο εργασίας σε ορισμένες χημικές ουσίες, όπως αρωματικές αμίνες (βυρσοδέψες, βαφείς), οργανικές χημικές ουσίες (μεταλλωρύχοι, μηχανοδηγοί, εργάτες χαρτοβιομηχανιών) κ.λπ. Άλλα υψηλού κινδύνου επαγγέλματα είναι κομμωτές (πιθανώς λόγω της μεγάλης έκθεσης στις βαφές), οδηγοί φορτηγών (πιθανώς λόγω της έκθεσης στις αναθυμιάσεις του ντίζελ), εργαζόμενοι με ελαστικά, δέρμα, υφάσματα, εκτυπώσεις κ.ά.

* Η ελλιπής κατανάλωση νερού. Οι άνθρωποι που πίνουν καθημερινά άφθονο νερό έχουν την τάση να εκδηλώνουν πιο δύσκολα καρκίνο της κύστης.

* Η έκθεση στο αρσενικό μέσω του πόσιμου νερού.

* Παθολογικές καταστάσεις και λοιμώξεις. Οι λοιμώξεις από παράσιτα και η λοίμωξη από τον ιό HPV (προκαλεί κονδυλώματα και καρκίνους των γεννητικών οργάνων) έχουν σχετισθεί με τον καρκίνο της κύστης. Το ίδιο και η χρόνια λιθίαση της κύστης, η χρόνια φλεγμονή της (κυστίτιδα), η χρόνια παραμονή ουροκαθετήρα, η χρόνια χρήση ορισμένων φαρμάκων (π.χ. κυτταροστατικά, κυκλοφωσφαμίδη, ορισμένα αναλγητικά), καθώς και η ακτινοθεραπεία στην περιοχή της πυέλου για άλλη νόσο.

Στον καρκίνο του νεφρού, εκτός από το κάπνισμα άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η παχυσαρκία, το οικογενειακό ιστορικό της νόσου, ορισμένα κληρονομούμενα σύνδρομα και η υπέρταση με ή χωρίς προχωρημένη νεφρική νόσο.

Πώς εκδηλώνονται;

Το κύριο σύμπτωμα του καρκίνου της κύστης είναι η αιματουρία, δηλαδή το αίμα στα ούρα, αλλά η νόσος μπορεί να προκαλεί και χρόνια ενοχλήματα κατά την ούρηση, όπως έντονη δυσουρία (δυσκολία στην ούρηση), αίσθημα καύσου (κάψιμο) κατά την ούρηση και συχνουρία (συχνή ούρηση).

Η αιματουρία μπορεί να είναι μακροσκοπική ή μικροσκοπική, κατά τον δρα Πούλια. Μακροσκοπική σημαίνει ότι είναι ορατή με το μάτι και τη βλέπει ο ίδιος ο ασθενής από την αρχή ως το τέλος της ούρησης (λέγεται ολική αιματουρία), χωρίς όμως να νιώθει πόνο. Επιπλέον, μπορεί να μην την παρατηρεί σε κάθε ούρηση αλλά περιστασιακά (σε αυτή την περίπτωση αποκαλείται διαλείπουσα αιματουρία).

Η μικροσκοπική αιματουρία ανιχνεύεται εργαστηριακά με την γενική ούρων ή με άλλη εξέταση (χρωματογραφική ταινία ούρων – dipstick).

«Μελέτες έχουν δείξει ότι ποσοστό έως και 35% των καρκίνων της ουροδόχου κύστης εκδηλώνονται με μακροσκοπική αιματουρία και μόλις το 0,5% έως 5% με μικροσκοπική αιματουρία», διευκρινίζει ο δρ Πούλιας. «Επιπλέον, η παρουσία επίμονων, ερεθιστικών ενοχλημάτων κατά την ούρηση, όπως το αίσθημα καύσου, έχει σχετισθεί σε ποσοστό 5% των κρουσμάτων μίας μορφής καρκινώματος στην κύστη που ονομάζεται καρκίνος in situ».

Ο καρκίνος του νεφρού στα αρχικά στάδιά του συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα. Όταν, όμως, ο όγκος μεγαλώσει αρκετά και αρχίσει να πιέζει τις παρακείμενες δομές μπορεί να εμφανιστούν:

* Αιματουρία, η οποία και σε αυτή την περίπτωση μπορεί να είναι ορατή ή να ανιχνεύεται μόνο στο εργαστήριο.

* Επίμονος πόνος πίσω στην πλάτη, δεξιά και αριστερά από τη μέση, όπου βρίσκονται οι νεφροί.

* Αίσθημα ότι υπάρχει μια μάζα στο μέσον περίπου της πλάτης ή χαμηλότερα που μπορεί και να είναι ψηλαφητή.

* Ανεξήγητη απώλεια βάρους.

* Αδυναμία, καταβολή δυνάμεων και πυρετός που δεν μπορούν να αποδοθούν σε άλλη αιτία.

Βέβαια, «τα προαναφερθέντα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται σε πολλές αιτίες, αλλά οπωσδήποτε θέλουν αξιολόγηση από τον ειδικό ιατρό», τονίζει ο δρ Πούλιας.

Σε κάθε περίπτωση, «όποιος βλέπει αίμα στα ούρα του ή του λέει ο εργαστηριακός ιατρός ότι βρήκε ίχνη αίματος στις εξετάσεις, πρέπει να απευθύνεται σε έναν γιατρό για αξιολόγηση, ιδίως αν η μακροσκοπική ή μικροσκοπική αιματουρία δεν είναι ένα παροδικό φαινόμενο, αλλά κάτι που επαναλαμβάνεται», υπογραμμίζει.

Ρεπορτάζ Ρούλα Τσουλέα