ΚΥΚΝΟΙ! Το υπέροχο ζευγάρι των πτηνών, που ζευγαρώνει για μια φορά στη ζωή τους ΙΣΟΒΙΑ ,με θαυμάσιες κινητές εικόνες για όλους εσάς από το Λογοτεχνικό περιβόλι!

Εσείς γνωρίζετε πως οι κύκνοι ζευγαρώνουν μόνο μια φορά στη ζωή τους ;
Ας διαβάσουμε λίγα λόγια γι' αυτούς μέσα από θαυμάσιες εικόνες που επέλεξε, για σας το Λογοτεχνικό περιβόλι της Ρένας Γ. Τζωράκη.

Οι κύκνοι είναι μεγαλόσωμα υδρόβια πτηνά της οικογένειας των Νησσιδών, στην οποία περιλαμβάνονται οι χήνες και οι πάπιες. Οι περισσότεροι κύκνοι κατατάσσονται στο γένος Κύκνος (Cygnus). Κατατάσσονται μαζί με το συγγενές είδος των χηνών στην υποοικογένεια των Anserinae και σχηματίζουν το φύλο Cygnini, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις θεωρούνται μέλη της ξεχωριστής υποοικογένειας Cygninae.

Χαρακτηριστικά

Έχουν μακρύ λαιμό, αναλογικά βαρύ σώμα, μεγάλα πόδια, ενώ πετούν με αργά χτυπήματα τών φτερών και τον λαιμό εκτεταμένο. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι το μήκος τού λαιμού τους, ο οποίος φέρει 23-25 σπονδύλους, αντί των 18-19 που φέρουν τα υπόλοιπα Χηνόμορφα. Τα είδη που ζουν στο Βόρειο Ημισφαίριο έχουν μια πολύ επιμήκη τραχεία, η οποία συστρέφεται στο στέρνο, διάταξη που απαντάται και στα Γερανόμορφα.

Μεταναστεύουν πετώντας σε διαγώνιο σχηματισμό ή σε σχηματισμό V, πετώντας σε μεγάλο ύψος. Κανένα άλλο υδρόβιο πουλί δεν φτάνει την ταχύτητα με την οποία κινείται είτε στο νερό είτε σtον αέρα. Τρέφονται με υδρόβια φυτά τσαλαβουτώντας επιφανειακά στα ρηχά νερά, και όχι με κατάδυση. Είτε κολυμπούν είτε στέκονται, τα είδη Cygnus olor και Cygnus atratus συχνά διπλώνουν το ένα πόδι πίσω στην πλάτη. Το αρσενικό και το θηλυκό έχουν παρόμοια εμφάνιση.

Κύκνος του είδους Cygnus olor, Σλοβενία.

Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, οι κύκνοι παράγουν μια ποικιλία φωνών. Είναι κοινωνικοί, εκτός από την περίοδο τής αναπαραγωγής. Τότε κάθε ζευγάρι απομονώνεται στην εδαφική του περιοχή, την οποία υπερασπίζεται σθεναρά εναντίον των καταπατητών. Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η διαθέσιμη εδαφική ζώνη είναι περιορισμένη, τα πουλιά φωλιάζουν σε αποικίες. Η φωλιά, η οποία χτίζεται συνήθως στις όχθες και μερικές φορές επιπλέει, αποτελείται από έναν σωρό υδρόβιων φυτών, τα οποία συλλέγουν τόσο το αρσενικό όσο και το θηλυκό. Τρέφονται με σπόρους και ρίζες φυτών, σκουλήκια και όστρακα.

Οι κύκνοι ζευγαρώνουν με έναν σύντροφο ισόβια.

Η ερωτική συμπεριφορά τους περιλαμβάνει αμοιβαίο βύθισμα του ράμφους ή στάσεις με τα κεφάλια τους ενωμένα. Το θηλυκό επωάζει κατά μέσον όρο 6 αβγά, ανοιχτόχρωμα και χωρίς κηλίδες, ενώ το αρσενικό είναι άγρυπνος φύλακας, ενώ σε μερικά είδη το αρσενικό συμμετέχει και στην επώαση. Σε περίπτωση επίθεσης, αφού απωθήσουν τον εχθρό, οι κύκνοι παράγουν μια θριαμβευτική κραυγή, όπως και οι χήνες.

Τα μικρά γεννιούνται με κοντό λαιμό και χνουδωτά, αν και είναι ικανά να πετούν και να κολυμπούν μόλις μερικές ώρες αφού εκκολαφθούν. Οι γονείς τα φροντίζουν προσεκτικά για πολλούς μήνες, ενώ σε ορισμένα είδη η μητέρα τα μεταφέρει στην πλάτη της. Τα νεαρά, ανώριμα άτομα φέρουν γκρι ή καφέ στικτό φτέρωμα για 2 ή και περισσότερα χρόνια. Οι κύκνοι ενηλικιώνονται κατά το 3ο ή 4ο έτος και ζουν πιθανόν 20 χρόνια σε φυσική κατάσταση και μέχρι 50 χρόνια σε κατάσταση αιχμαλωσίας.

Ο κύκνος στην Ελληνική Μυθολογία:

Ο γιος του θεού Άρη

Ο πιο διάσημος ήταν ο γιος του θεού Άρη και της Πελοπείας ή της Πυρήνης. Αυτός ο Κύκνος αποπειράθηκε να σκοτώσει τον γιο του Δία, τον ονομαστό ήρωα Ηρακλή. Από τον μύθο του αγώνα μεταξύ Κύκνου και Ηρακλέους δημιουργήθηκε η παράδοση της «Ασπίδας του Ηρακλή». Πηγαίνοντας κάποτε ο Ηρακλής και ο Ιόλαος στον Κύηκα, τον βασιλιά της Τραχίνας, συνάντησε στο τέμενος του Παγασαίου Απόλλωνος τον Κύκνο με τον πατέρα του Άρη. Ο Κύκνος ήταν σύζυγος της κόρης του Κύηκα κι έκοβε τα κεφάλια όσων περνούσαν από εκεί επειδή ήθελε να χτίσει με τα κρανία ναό στον πατέρα του. Ο Ηρακλής μονομάχησε μαζί του και τον σκότωσε, ενώ πλήγωσε (με τη βοήθεια και της θεάς Αθηνάς) τον ίδιο τον Άρη, που έτρεξε να βοηθήσει τον γιο του. Ο Κύηκας και οι περίοικοι έθαψαν τον Κύκνο, αλλά ο τάφος του παρασύρθηκε από τα νερά του ποταμού Αναύρου, που εκβάλλει στον Παγασητικό Κόλπο. Κατά τον Παυσανία πάντως η μονομαχία έγινε στις όχθες του Πηνειού. Σύμφωνα πάλι με τη Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου η μονομαχία έλαβε χώρα κοντά στον Ίτωνο και τις Παγασές. Κατ' άλλη τέλος εκδοχή ο Ηρακλής μονομάχησε με τον Κύκνο στη Μακεδονία, κοντά στον ποταμό Εχέδωρο. Τη στιγμή που ο Άρης μπήκε ανάμεσα στους αντιπάλους, έπεσε ένας κεραυνός ανάμεσά τους και σταμάτησε η μάχη. Η αναμέτρηση Ηρακλή-Κύκνου απετέλεσε ένα από τα προσφιλέστερα θέματα της αρχαϊκής τέχνης: Στον θρόνο του Αμυκλαίου Απόλλωνα εικονιζόταν η «Ηρακλέους μονομαχία προς Κύκνον», ενώ στην Ακρόπολη των Αθηνών «Κύκνος Ηρακλεί μαχόμενος». Το ίδιο και σε πολλά αγγεία: χαρακτηριστική είναι η μελανόμορφη αγγειογραφία του Κόλχου, όπου ο Κύκνος κείτεται νεκρός ενώ πάνω από το πτώμα του μάχονται ο Ηρακλής με τον Άρη. Τη σκηνή πλαισιώνουν ο Δίας, η Αθηνά, ο Ιόλαος, ο Φόβος, ο Ποσειδώνας, ο Απόλλων, ο Διόνυσος και ο Νηρέας.

Ο γιος του θεού Ποσειδώνα

Με το ίδιο όνομα (Κύκνος) αναφέρεται ένας βασιλιάς των Κολωνών στην Τρωάδα, ο οποίος ήταν γιος του θεού Ποσειδώνα. Μάνα του ήταν η Καλύκη (κόρη του Εκάτωνα) ή η Αρπάλη ή η Σκαμανδροδίκη. Αυτός ο Κύκνος αναφέρεται στον μύθο για την ίδρυση της Τενέδου. Υπήρξε πατέρας του Τέννη και της Ημιθέας με την πρώτη του σύζυγο, την Πρόκλεια, κόρη του Λαομέδοντα. Η δεύτερη σύζυγος του Κύκνου, η Φιλονόμη, κόρη του Τραγάσου, ερωτεύθηκε με πάθος τον Τέννη, αλλά αυτός δεν ανταποκρίθηκε. Τότε η Φιλονόμη τον συκοφάντησε στον Κύκνο, λέγοντας ότι θέλησε δήθεν να τη βιάσει. Ο Κύκνος την πίστεψε και έκλεισε τον Τέννη με την αδελφή του μέσα σε μία λάρνακα την οποία έριξε στο πέλαγος. Αλλά όταν αργότερα έμαθε την αλήθεια έθαψε τη Φιλονόμη ζωντανή. Ο Κύκνος σκοτώθηκε όταν μονομάχησε με τον Αχιλλέα. Ο Σοφοκλής αναφέρει αυτόν τον Κύκνο σε δύο δράματά του.

Ο γιος του Σθενέλου

Επίσης, αναφέρεται ο Κύκνος-γιος του Σθενέλου και βασιλιάς των Λιγούρων, ο οποίος ήταν φίλος ή εραστής του Φαέθωνα. Ο Κύκνος αυτός δίδαξε στον Απόλλωνα την τέχνη του τραγουδιού. Μετά τον θάνατο του Φαέθοντα ο Κύκνος μεταμορφώθηκε σε κύκνο και στη συνέχεια στον ομώνυμο αστερισμό από τον Απόλλωνα. Ο Κύκνος απεικονίζεται συνήθως στην αρχαία τέχνη κατά την πτώση του Φαέθοντα.

Ο γιος του Απόλλωνα

Τέλος, η μυθολογία αναφέρει ομώνυμο γιο του Απόλλωνα, ο οποίος, αν και πανέμορφος, ήταν σκληρός και μοχθηρός.