Σαν σήμερα 27 Μαρτίου του 1977: Δύο γιγαντιαία Boeing 747 συγκρούονται στην Τενερίφη. 583 νεκροί!

Πρόκειται για το πιο πολύνεκρο αεροπορικό δυστύχημα όλων των εποχών
(αν εξαιρεσουμε την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους).

Σημειώθηκε στις 27 Μαρτίου του 1977, στην Τενερίφη, το νησί της Ισπανίας που ανήκει στα Κανάρια Νησιά. Δυο γιγαντιαία Boeing 747 συγκρούστηκαν κατά την διάρκεια της απογείωσης με αποτέλεσμα 538 άνθρωποι να χάσουν την ζωή τους. Όμως η αεροπορική τραγωδία της Τενερίφης, που προκάλεσε παγκόσμιο σοκ εκείνη την εποχή, ήταν ουσιαστικά ένα τροχαίο δυστύχημα…

Όλα ξεκίνησαν το μεσημέρι της 27ης Μαρτίου, λίγο μετά το μεσημέρι. Στις 1:15 μ.μ., μια βόμβα εξερράγη στο αεροδρόμιο του Λας Πάλμας, που βρίσκεται 150 χλμ. βορειοδυτικά της Αφρικής. Την βόμβα τοποθέτησαν μέλη της οργάνωσης αυτονομιστών «Ένοπλες Ομάδες των Γουάντσε». Οι Γουάντσε είναι οι αυτόχθονες κάτοικοι των νησιών που ανήκουν στην Ισπανία.

Για αρκετή ώρα, η κίνηση στο αεροδρόμιο του Λας Πάλμας διακόπηκε και διοχετεύτηκε στο γειτονικό αεροδρόμιο «Los Rodeos» της Τενερίφης. Όμως, τα σταθμευμένα αεροπλάνα ήταν πάρα πολλά για ένα αεροδρόμιο αυτού του μεγέθους. Η υπερβολική στάθμευση σε συνδυασμό με μια πυκνή ομίχλη που έπεσε ξαφνικά στην περιοχή, ήταν κάτι που έμελλε να αποβεί μοιραίο. Μαζί φυσικά με το ανθρώπινο λάθος.

Το Boeing 747-121 της PanAm, είχε έρθει από το Λος Άντζελες στο Λας Πάλμας και εκτελούσε πτήση για 8 ολόκληρες ώρες. Μέσα στο αεροσκάφος επέβαιναν 396 άνθρωποι, 380 επιβάτες και 16 μέλη του πληρώματος. Ο κυβερνήτης εκνευρίστηκε όταν δεν μπόρεσε να προσγειωθεί στο Λας Πάλμας και έπρεπε να μεταφέρει το αεροσκάφος στην Τενερίφη.

Τελικά προσγειώθηκε στο «Los Rodeos» στις 14.15. Προσγειώθηκε ομαλά, όμως ο μεγάλος αριθμός των αεροσκαφών που βρίσκονταν στον αεροδρόμιο, παραξένεψε τον πιλότο. Μαζί του, ήταν και το Boeing 747-206B της KLM, που προσγειώθηκε στην Τενερίφη, ενώ είχε κι αυτό προορισμό το Λας Πάλμας. Το αεροδρόμιο ήταν κάτι περισσότερο από γεμάτο.

Το Boeing της PanAm προσγειώθηκε στην τέταρτη θέση πίσω από το αεροσκάφος της KLM, το οποίο είχε προσγειωθεί 45 λεπτά νωρίτερα και είχε 234 επιβάτες και 14 άτομα πλήρωμα. Ο κυβερνήτης της ΚLM ήταν νευρικός. Η πολύ αυστηρή ολλανδική ρύθμιση απαγόρευε στο πλήρωμα να υπερβαίνει την ποσόστωσή του σε ώρες πτήσης. Σε περίπτωση που το αεροπλάνο δεν απογειωνόταν σύντομα, ο κυβερνήτης και η KLM θα είχαν σοβαρό πρόβλημα.

Στις 14.30, η είδηση ότι το αεροδρόμιο του Λας Πάλμας άνοιξε ξανά, έφτασε. Ο πύργος ελέγχου, προκειμένου να γίνει πιο γρήγορα η απογείωση, είπε στον πιλότο του αεροσκάφους της PanAm να πάει ακριβώς πίσω από το αεροσκάφος της KLM. Κι εκείνος δυστυχώς συμφώνησε.

Όμως η πυκνή ομίχλη δεν βοήθησε στην άμεση αναχώρηση. Λίγα λεπτά πριν από τις 5 το απόγευμα, το αεροσκάφος της KLM έβαλε μπρος τους κινητήρες. Και ένα λεπτό αργότερα δόθηκε άδεια και στον πιλότο της PanAm να κάνει το ίδιο. Η επικοινωνία με τον πύργο ελέγχου γινόταν μέσω ασυρμάτου.

Αναπαράσταση σε υπολογιστή

Τα δυο Boeing ήρθαν «αντιμέτωπα» στον διάδρομο απογείωσης. Το αεροσκάφος της KLM ανέπτυξε μεγάλη ταχύτητα προκειμένου να απογειωθεί, ενώ ο πιλότος του αεροσκάφους της PanAm, που ήταν σταματημένο στον αεροδιάδρομο, προσπάθησε να μετακινηθεί, δίχως αποτέλεσμα. Τα δυο αεροπλάνα συγκρούστηκαν με μεγάλη ταχύτητα και αμέσως έπιασαν φωτιά. Από το Boeing της KLM σκοτώθηκαν όλοι οι επιβαίνοντες. Από το αεροσκάφος της PanAm, σκοτώθηκαν 258 άνθρωποι, 61 τραυματίστηκαν και μόλις 61 διασώθηκαν. Ο συνολικός αριθμός των νεκρών έφτασε τους 583.

Το τραγικό συμβάν έκανε τον γύρο του κόσμου. Για πάρα πολλές μέρες μονοπωλούσε τα πρωτοσέλιδα διεθνών εφημερίδων. Η Ισπανική Πολιτική Αεροπορία ανέλαβε την διερεύνηση του περιστατικού με την βοήθεια Αμερικανών και Ολλανδών εμπειρογνωμόνων. Το πόρισμα που βγήκε ύστερα από μήνες, ήταν πως ο Ολλανδός πιλότος πάνω στο άγχος του και στην βιασύνη του, αποπειράθηκε να απογειωθεί χωρίς να πάρει ποτέ άδεια από τον πύργο ελέγχου. Στην αρχή οι Ολλανδοί προσπάθησαν να ρίξουν το φταίξιμο στον πύργο ελέγχου, όμως αργότερα η KLM ανέλαβε την ευθύνη και αποζημίωσε όλα τα θύματα.

Το πιο πολύνεκρο αεροπορικό δυστύχημα όλων των εποχών, ανάγκασε την ICAO να πάρει ορισμένα μέτρα για να μην επαναληφθεί κάτι παρόμοιο στο μέλλον. Τα πιο σημαντικά, ήταν η καθιέρωση της τυποποιημένης φρασεολογίας μεταξύ κυβερνήτη και πύργου ελέγχου αλλά και η μείωση της αποκλειστικότητας των αποφάσεων από τον κυβερνήτη, αφού από τότε τα μέλη του πληρώματος μπορούν να εκφράσουν τις αντιρρήσεις τους στον κυβερνήτη, κυρίως για θέματα ασφαλείας.
Όπως πάντα βέβαια, έπρεπε να γίνει το κακό, που στην προκειμένη περίπτωση ήταν τεράστιο, για να σκεφτεί κάποιος ότι υπό ειδικές συνθήκες, τα κενά ασφαλείας μπορούσαν να αποβούν μοιραία.