Τα Αδώνια: η γιορτή του θανάτου και της ανάστασης ενός αρχαίου Έλληνα θεού!

John William Waterhouse - The awakening of Adonis (1899).

Το παρακάτω άρθρο το   αναδημοσιεύω από το themythologists.blogspot.com,
για να δούμε όλοι πως   όλο το τελετουργικό της Ορθοδοξίας μας βασίζεται  στα αρχαία μυστήρια!
Και συγκεκριμένα την Μεγάλη Παρασκευή, ημέρα του Επιτάφιου Θρήνου,,
βασίζεται σε μια γιορτή των αρχαίων Ελλήνων, τα Αδών(ε)ια.
 Η γιορτή αυτή ήταν αφιερωμένη σε ένα νέο, φημισμένο για την ομορφιά του, τον Άδωνη, ο οποίος θεοποιήθηκε και λατρεύτηκε όσο λίγοι από πολλούς λαούς της ανατολικής Μεσογείου.

Ο ΜΥΘΟΣ

Ο Άδωνης (Άδωνις) ήταν γιος του βασιλιά της Κύπρου, Κινύρα (ή του Θείαντα), και της κόρης του, της Μύρρας ή Σμύρνας (ή σύμφωνα με τον Απολλόδωρο, της Μεθάρμης, της κόρης του Πυγμαλίωνα και της Γαλάτειας). Η Αφροδίτη θέλοντας να τιμωρήσει τη Μύρρα την έκανε να ερωτευτεί τον πατέρα της και να τον παραπλανήσει σμίγοντας μαζί του. Ο Κινύρας, όταν συνειδητοποίησε τι είχε συμβεί, οργισμένος κυνήγησε την κόρη του με σκοπό να τη σκοτώσει, αλλά εκείνη την τελευταία στιγμή μεταμορφώθηκε από την Αφροδίτη στο ομώνυμο φυτό. Καρπός της άνομης αυτής ένωσης ήταν ο Άδωνης.

Η Αφροδίτη πήρε το βρέφος και κλείνοντάς το σε ένα κιβώτιο (λάρνακα, από την οποία –σύμφωνα με μια παράδοση- πήρε το όνομά της και η πόλη της Κύπρου, Λάρνακα, το αρχαίο Κίτιον) και το παρέδωσε στη βασίλισσα του Κάτω Κόσμου, την Περσεφόνη, για να το φυλάξει. Η Περσεφόνη όμως βλέποντας τον Άδωνη να μεγαλώνει, θαμπώθηκε από την ομορφιά του νέου και αρνήθηκε να τον παραδώσει στην Αφροδίτη. Ακολούθησε μεγάλη διαμάχη μεταξύ των δύο θεαινών, της θεάς του Έρωτα και της θεάς του Θανάτου, με αποτέλεσμα να επέμβει ο Δίας για να συμβιβάσει τις δύο κόρες του. Έτσι, αποφασίστηκε να μένει ο Άδωνης στον Άδη τέσσερις μήνες δίπλα στην Περσεφόνη και τέσσερις μήνες στον Επάνω Κόσμο με την Αφροδίτη, ενώ τους υπόλοιπους τέσσερις μήνες να τους αξιοποιήσει, όπως εκείνος ήθελε. Ο Άδωνης μαγεμένος από την Αφροδίτη, αφιέρωσε και τους άλλους τέσσερις μήνες σε εκείνη.

Ο μεγάλος έρωτας της Αφροδίτης και του Άδωνη προκάλεσε τη ζήλια του εραστή της, του Άρη, ο οποίος κατάφερε και το θάνατο του νέου. Έτσι, κατά τη διάρκεια ενός κυνηγιού ο Άδωνης πληγώθηκε θανάσιμα από ένα κάπρο, που είτε έστειλε ο θεός του πολέμου είτε ήταν ο ίδιος ο Άρης μεταμορφωμένος. Η Αφροδίτη βρήκε νεκρό τον αγαπημένο της και ξέσπασε σε γοερούς θρήνους. Από τα δάκρυα της θεάς φύτρωσαν οι ανεμώνες, ενώ από το αίμα του Άδωνη φύτρωσαν τα κόκκινα ρόδα και οι παπαρούνες. Απαρηγόρητη η Αφροδίτη για το χαμό του νέου, παρακάλεσε την Περσεφόνη να επιτρέψει στον Άδωνη να ανεβαίνει από τον Άδη και να μένει μαζί της για έξι μήνες και τους υπόλοιπους έξι να παραμένει στον Κάτω Κόσμο δίπλα της. Και η Περσεφόνη δέχτηκε...

ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ

Η άνοδος του Άδωνη από τον Άδη συνδέεται άμεσα και με την άνοδο της Περσεφόνης στον Επάνω Κόσμο και το σμίξιμό της με τη μητέρα της και θεά της γεωργίας, τη Δήμητρα, που συμβολίζει τον ερχομό της άνοιξης και του καλοκαιριού.

Σε ανάμνηση λοιπόν του θανάτου και της ανάστασης του νέου αυτού θεού τελούνταν κάθε χρόνο τα Αδώνια, στα οποία έπαιρναν μέρος μόνο γυναίκες. Η περίοδος τέλεσης των εορτών και η διάρκειά τους δεν ήταν σταθερή σε όλες τις πόλεις της αρχαίας Ελλάδας. Πιο πιθανή θεωρείται η αρχή της άνοιξης, κατά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία, αλλά στην Αθήνα γιορτάζονταν και στα μέσα του καλοκαιριού.

Οι πρώτες ημέρες (ή πρώτη ημέρα) της γιορτής λέγονταν «αφανισμός» και ήταν ημέρες πένθους. Οι γυναίκες με θρήνους κήδευαν το θεό και στη συνέχεια περιέφεραν το στολισμένο με φυτά και άνθη ομοίωμά του, ψάλλοντας πένθιμους ύμνους με τη συνοδεία ενός αυλού (γίγγρα). Το πρωί της επόμενης μέρας πετούσαν το ομοίωμα σε ποτάμια ή πηγές και παρακαλούσαν να επιστρέψει ο θεός από το βασίλειο των νεκρών. Οι γιορτές ολοκληρώνονταν με την «εύρεσιν», κατά την οποία γιόρταζαν την ανάσταση του Άδωνη με πανηγυρικούς χορούς, πλούσια γεύματα και θυσίες κάπρων (ή προβάτων, σύμφωνα με το Λουκιανό, στο πλαίσιο και μυστηρίων που λέγεται ότι γίνονταν προς τιμή του θεού, δηλ. τα αδώνια μυστήρια).

Ένα σημαντικό στοιχείο των Αδωνίων ήταν οι «Αδώνιδος Κήποι». Γύρω από τα νεκροκρέβατα (επιταφίους), πάνω στα οποία τοποθετούνταν τα ξύλινα ομοιώματα του Άδωνη και της Αφροδίτης (συμβολίζοντας έτσι και τον ιερό γάμο των θεών) τοποθετούνταν οι «κήποι του Άδωνη», δηλαδή γλάστρες με φυτά (πολύτριχο, σιτάρι, κριθάρι, μάραθο, μαρούλι, διάφορα είδη λουλουδιών κ.λπ.) που αναπτύσσονταν γρήγορα, σημάδι της ανάστασης του θεού.

Υπήρχαν επίσης και συγκεκριμένοι θρήνοι που ψάλλονταν στις γιορτές των Αδωνίων, τα «Αδωνίδια», χρησιμοποιώντας ως θυμίαμα το μύρ(ρ)ο (σμύρνα). Ένας τέτοιος ονομαστός θρήνος ήταν ο «Επιτάφιος Αδώνιδος» του αρχαίου Έλληνα βουκολικού ποιητή, Βίωνα του Σμυρναίου, που έζησε στα μέσα του 2ο π.Χ. αιώνα.

Τα κατάλοιπα και οι επιρροές των Αδωνίων στις παραδόσεις των λαών της ανατολικής Μεσογείου και ιδιαίτερα στη νεότερη ελληνική φαίνονται ξεκάθαρα. Πολλά έθιμα (Λάζαρα, Κάνναβο, Ζαφείρης, Λειδινός κ.λπ.) καταμαρτυρούν την επίδραση των αρχαίων εορτών για τη νεκρανάσταση του Άδωνη και κατ’ επέκταση της φύσης στη νεοελληνική παράδοση. Ένα ποίημα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, με τίτλο «Αδώνια», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Χαραυγή» της Μυτιλήνης (τεύχος 33) το Φεβρουάριο του 1912, είναι αφιερωμένο στα Αδώνια, δείχνοντας και την επιρροή τους στη νεοελληνική λογοτεχνία:

Με δένει ένα Τί,

Μιαν ασύγκριτη Μελαγχολία προς τα Περα­σμένα.

-Οι Διθύραμβοι. Τα Λήναια και τ’ Αδώνια.

Μιαν αδερφικιά Ενατένιση

Προς τα Μακρυνά. Τ’ ό,τι δεν ειπώθη. ο αιώνιος

Ερχομός κι ο μισεμός -και του μισεμού ο καημός.

Ναπολέων Λαπαθιώτης, «Αδώνια» (1912).

Εκτός λοιπόν από το Διόνυσο-Ζαγρέα, για τη νεκρανάσταση του οποίου έχω γράψει σχετικά σε παλαιότερη ανάρτησή μου, άλλος ένας θεός (και συγκεκριμένα θεοποιημένος θνητός), ο Άδωνης, συνδέθηκε με τα μεγάλα μυστήρια της φύσης, της ζωής, του θανάτου και του επέκεινα και λατρεύτηκε από τους ανθρώπους, οι οποίοι τίμησαν και γιόρτασαν το θάνατο και την ανάστασή του δεόντως.

Γ.Μ.Γ.

Λογοτεχνικό περιβόλι!

Πηγή: themythologists.blogspot.com