Στο στόχαστρο του Τραμπ ο «θησαυρός» της Γροιλανδίας!

Η πρόταση του Αμερικανού προέδρου προς τη Δανία για την αγορά της Γροιλανδίας ξάφνιασε. Το αμερικανικό ενδιαφέρον εστιάζεται στο πλούσιο υπέδαφος της Γροιλανδίας, που «κρύβει» 38,5 εκατ. τόνους σπάνιων γαιών. Πρόκειται για 17 μέταλλα που είναι αναγκαία για την παραγωγή ειδών υψηλής τεχνολογίας και μέχρι σήμερα η εξόρυξή τους ελέγχεται από την Κίνα. Το γεγονός αυτό αποτελεί και διαπραγματευτικό ατού του Πεκίνου στον εν εξελίξει εμπορικό πόλεμο και εξηγεί την... παράδοξη πρόταση Τραμπ.

Το πλούσιο υπέδαφος της Γροιλανδίας και προπαντός οι 38,5 εκατ. τόνοι σπάνιων γαιών που βρίσκονται σε αυτή την τόσο απομονωμένη περιοχή του πλανήτη φαίνεται πως είναι το δέλεαρ για τον Ντόναλντ Τραμπ, που θέλει να την αγοράσει από τη Δανία. Με την κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου η Κίνα έχει απειλήσει να μειώσει ή και να μηδενίσει τις εξαγωγές σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ και η Ουάσιγκτον ενδιαφέρεται περισσότερο από ποτέ για την αυτάρκειά της στα 17 αυτά μέταλλα με τα «εξωτικά» ονόματα, όπως νεοδύμιο και δυσπρόσιο, που είναι αναγκαία για την παραγωγή ειδών υψηλής τεχνολογίας. Οι ΗΠΑ έχουν μάλιστα υπογράψει προσφάτως μνημόνιο συνεργασίας με τη Γροιλανδία για την εξόρυξη σπάνιων γαιών και την προώθηση των επενδύσεων στην αυτόνομη αυτή περιοχή, που διοικητικά ανήκει στη Δανία.

Οπως επισημαίνει σε σχετικό ρεπορτάζ της η βρετανική εφημερίδα Financial Times, σε όλον τον υπόλοιπο κόσμο εκτιμάται ότι τα αποθέματα των σπάνιων γαιών δεν υπερβαίνουν τα 120 εκατ. τόνους. Και το πρόβλημα είναι, βέβαια, ότι η Κίνα έχει σχεδόν παγκόσμιο μονοπώλιο στην εξόρυξη, επεξεργασία και εξαγωγή σπάνιων γαιών που είναι αναγκαίες για την παραγωγή κινητών τηλεφώνων, ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, ηλεκτρονικών υπολογιστών και πολλών άλλων ειδών, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και των κινητήρων αεροσκαφών. Ο ασιατικός οικονομικός γίγαντας έχει μάλιστα διχάσει τις δύο εταιρείες ορυχείων που δραστηριοποιούνται στην εξόρυξη σπάνιων γαιών στη Γροιλανδία. Διαφωνούν ως προς το κατά πόσον είναι αναγκαίο να συνεργάζονται με τις κινεζικές εταιρείες και ως προς το εάν είναι δυνατόν είτε οι ΗΠΑ είτε η Ε.Ε. να διασφαλίσουν σπάνιες γαίες από κάποιον άλλο προμηθευτή εκτός Κίνας και σε τιμές εξίσου ανταγωνιστικές με αυτές της Κίνας.

Οπως φαίνεται, ο Ντόναλντ Τραμπ μάλλον θέλει να «αναστήσει» μια παλιά αμερικανική παράδοση που βασίζεται στην πεποίθηση ότι όλα έχουν τίμημα και όλα αγοράζονται. Επί προεδρίας Αντριου Τζόνσον, το 1867, οι ΗΠΑ αγόρασαν την Αλάσκα από τη Ρωσία και επί Τόμας Τζέφερσον, το 1803, τη Λουιζιάνα από τη Γαλλία.

Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ της βρετανικής εφημερίδας The Guardian, η μία από τις δύο εταιρείες ορυχείων που δραστηριοποιούνται στη Γροιλανδία, η αυστραλιανή Greenland Minerals, προκάλεσε αίσθηση όταν το 2007 άρχισε τις εξορύξεις στη νοτιοδυτική χερσόνησο της Γροιλανδίας, όπου το υπέδαφος είναι πλούσιο σε σπάνιες γαίες. Η εταιρεία ενδιαφέρει την Ουάσιγκτον, αλλά κυριότερος μέτοχός της είναι η κινεζική Shenghe Resources. Η δεύτερη εταιρεία, η επίσης αυστραλιανή Tanbreez Mining, αφενός ισχυρίζεται πως ελέγχει πλούσια κοιτάσματα σπάνιων γαιών και αφετέρου θεωρεί περιττή τη συνεργασία με την Κίνα. Σύμφωνα με τον Γκρεγκ Μπαρνς, επικεφαλής της ομάδας γεωλόγων της Tanbreez, η εταιρεία είναι σε θέση να παράγει μεγάλο όγκο σπάνιων γαιών και με χαμηλό κόστος και ως εκ τούτου δεν έχει ανάγκη τα διυλιστήρια της Κίνας.

Οπως τονίζει ο Guardian, μέχρι σχετικά πρόσφατα οι αμερικανικές επιχειρήσεις αντιμετώπιζαν την Κίνα ως ακίνδυνο προμηθευτή σπάνιων γαιών. Η Ουάσιγκτον δεν προβληματιζόταν ούτε καν όταν οι κινεζικές βιομηχανίες άρχισαν να λειτουργούν ορυχεία σε όλη την Κεντρική και Νότια Αφρική για να διασφαλίσουν ακόμα μεγαλύτερη κυριαρχία στην παγκόσμια αγορά. Τα πράγματα άλλαξαν όμως τα τελευταία χρόνια, καθώς στο τιμόνι της Κίνας βρίσκεται ο Σι Τζινπίνγκ. Με την επιθετική εξωτερική πολιτική του, ο φιλόδοξος πρόεδρος της Κίνας ανησυχεί τους πολιτικούς κύκλους των ΗΠΑ. Στελέχη του Λευκού Οίκου υπογραμμίζουν την ανάγκη να απεξαρτηθεί οικονομικά η υπερδύναμη από την κύρια ανταγωνίστριά της.

Σύμφωνα, πάντως, με εμπειρογνώμονες του κλάδου, είναι δύσκολο έως απίθανο να επιτύχει κάποιο σχέδιο εξόρυξης και εκμετάλλευσης σπάνιων γαιών χωρίς τη συνεισφορά της Κίνας. Μιλώντας στους FT, ο Πάτρικ Αντερσον του Πανεπιστημίου του Ααλμποργκ τόνισε πως «οι κινεζικές εταιρείες θεωρούνται κορυφαίες στην περίπλοκη τεχνολογία με την οποία τα μεταλλεύματα μετατρέπονται σε εμπορεύσιμα προϊόντα, γι’ αυτό και δύσκολα μπορεί να επιτύχει ένα σχέδιο αν αποκλείσει την κινεζική τεχνογνωσία». Οσον αφορά πάντως τον Ντόναλντ Τραμπ, μάλλον θέλει να αναστήσει μια παλιά αμερικανική παράδοση που βασίζεται στην πεποίθηση ότι όλα έχουν ένα τίμημα και όλα αγοράζονται. Επί προεδρίας Αντριου Τζόνσον το 1867 οι ΗΠΑ αγόρασαν την Αλάσκα από τη Ρωσία και επί Τόμας Τζέφερσον το 1803 τη Λουιζιάνα από τη Γαλλία. Τηρώντας μια πολύ παλιά παράδοση των ΗΠΑ, αλλά και εκφράζοντας τη νοοτροπία του επιχειρηματία, που θεωρεί ότι για όλα υπάρχει μια τιμή.