Λίγα λόγια για τον ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη.
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης
(Αλεξάνδρεια, 29 Απριλίου 1863 - 29 Απριλίου 1933) είναι ένας από τους
σημαντικότερους Έλληνες ποιητές της σύγχρονης εποχής. Γεννήθηκε και έζησε στην
Αλεξάνδρεια, γι' αυτό και αναφέρεται συχνά ως «ο Αλεξανδρινός».
Ο Κάβαφης, όσο ζούσε,
δεν εξέδωσε ποτέ ολόκληρο το ποιητικό του έργο, το οποίο, άλλωστε, συμπλήρωνε
ως την τελευταία στιγμή της ζωής του. Ούτε, φυσικά, πραγματοποίησε ποτέ μια
κανονικά εμπορική έκδοση. Ακολούθησε ένα δικό του, ιδιόρρυθμο σύστημα έκδοσης
και κυκλοφορίας του έργου, το οποίο και προκάλεσε πολλές συζητήσεις στο χώρο
των καβαφικών μελετών. Σύμφωνα με τη διδακτορική διατριβή του Γ.Π. Σαββίδη,
υπήρξαν τρία διαφορετικά στάδια εκδοτικής τακτικής, σε «μονόφυλλα», «τεύχη» και
«συλλογές», τα οποία αντιπροσωπεύουν τρεις διαφορετικές φάσεις στην ιστορία της
καβαφικής ποίησης. Η μέθοδος των «μονόφυλλων» χρησιμοποιείται από το 1891 ως
και το 1904, οπότε ο ποιητής τυπώνει το πρώτο «τεύχος» με 21 ποιήματα. Η πρώτη
χρονολογική «συλλογή » του κυκλοφόρησε, ιδιωτικά πάντα κατά την πάγια τακτική
του, το 1912 και η πρώτη θεματική «συλλογή» του το 1917. Για πρώτη φορά
συγκεντρωμένο ολόκληρο το σώμα της αναγνωρισμένης καβαφικής ποίησης,
κυκλοφόρησε το 1935 με επιμέλεια της Ρίκας Σεγκοπούλου, ενώ σήμερα κυκλοφορούν
έγκυρες εκδόσεις των «αναγνωρισμένων», των «ανέκδοτων», των «αποκηρυγμένων»
ποιημάτων (φροντισμένες από το Γ.Π. Σαββίδη) και των «ατελών» ποιημάτων του
(από τη Ρενάτα Λαβανίνι).
Συνολικά τα ποιήματα
που έγραψε ο Καβάφης είναι 154. Επιπλέον θα πρέπει να υπολογιστούν άλλα 75 που
παρέμειναν ανέκδοτα εώς το 1968 και τα οποία βρέθηκαν στο Αρχείο του ή σε χέρια
φίλων του καθώς και 27 ποιήματα που δημοσίευσε μεν ο ίδιος μεταξύ 1886 και 1898
αλλά που αργότερα τα αποκήρυξε. Ο Καβάφης έγραψε και κάποια πεζά, δοκίμια,
μελέτες, μεταξύ των οποίων: «Τα Ελγίνεια Μάρμαρα», «Οι Βυζαντινοί ποιηταί», «Το
Κυπριακόν ζήτημα», «Το Τέλος του Οδυσσέως», «Μία σελίς της Τρωϊκής Ιστορίας»
κ.α.
Σύμφωνα με
διευκρινίσεις και υποδείξεις του ποιητή, τα ποιήματά του κατατάσσονται σε τρεις
κατηγορίες: τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα ηδονικά ή αισθησιακά. Αν και στην
αρχή η ποίηση του Κ.Π. Καβάφη συνάντησε την εχθρότητα και την επιφύλαξη του
πνευματικού κόσμου, με τον καιρό επιβλήθηκε στη συνείδηση όλων σαν ένας
ιδιόμορφος αλλά μεστός και γεμάτος με ουσιαστικό περιεχόμενο ποιητής που δεν
ενδιαφερόταν για την εξωτερική εμφάνιση του στίχου του αλλά μονάχα για τον
εσωτερικό στοχασμό, τη φιλοσοφική σκέψη και το στοχαστικό δίδαγμα.
Μετά θάνατον, ο Καβάφης
έγινε αντικείμενο μακρόχρονης μελέτης από ποιητές και μελετητές του έργου του
σε όλο τον κόσμο. Τα ποιήματά του εκδόθηκαν και εκδίδονται σε συλλογές, ενώ
πρόκειται και για τον πιο πολυμεταφρασμένο Νεοέλληνα λογοτέχνη. Ποιήματά του
έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά,
ολλανδέζικα, αραβικά, γιαπωνέζικα, αρμένικα, ινδικά, σλαβικές γλώσσες και σε
πάρα πολλές άλλες γλώσσες.
Στην οδό Λέψιους στην
Αλεξάνδρεια, το διαμέρισμα του Καβάφη έχει μετατραπεί σε μουσείο με εκδόσεις,
χειρόγραφα, μεταφράσεις, δημοσιεύματα και έργα τέχνης εμπνευσμένα από το έργο
του, πλούσιο φωτογραφικό, φιλολογικό και άλλο υλικό.
Παρακάτω θα δείτε 20
από τα πιο ωραία ποιήματα του Καβάφη:
Τείχη (1897)
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς
λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ' υψηλά τριγύρω
μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και
απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον
νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά
έξω να κάμω είχον.
Α όταν έκτιζαν τα τείχη
πώς να μην προσέξω.
Αλλά δεν άκουσα ποτέ
κρότον κτιστών ή ήχον.
Ανεπαισθήτως μ'
έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
Κεριά (1899)
Του μέλλοντος οι μέρες
στέκοντ' εμπροστά μας
σα μιά σειρά κεράκια
αναμένα -
χρυσά, ζεστά, και ζωηρά
κεράκια.
Οι περασμένες μέρες
πίσω μένουν,
μια θλιβερή γραμμή
κεριών σβησμένων·
τα πιο κοντά βγάζουν
καπνόν ακόμη,
κρύα κεριά, λιωμένα,
και κυρτά.
Δεν θέλω να τα βλέπω·
με λυπεί η μορφή των,
και με λυπεί το πρώτο
φως των να θυμούμαι.
Εμπρός κυττάζω τ'
αναμένα μου κεριά.
Δεν θέλω να γυρίσω να
μη διω και φρίξω
τι γρήγορα που η
σκοτεινή γραμμή μακραίνει,
τι γρήγορα που τα
σβυστά κεριά πληθαίνουν.
Che fece... il gran rifiuto (1901)
Σε μερικούς ανθρώπους
έρχεται μιά μέρα
που πρέπει το μεγάλο
Ναι ή το μεγάλο το Οχι
να πούνε. Φανερώνεται
αμέσως όποιος τόχει
έτοιμο μέσα του το Ναι,
και λέγοντάς το πέρα
πηγαίνει στην τιμή και
στην πεποίθησί του.
Ο αρνηθείς δεν
μετανοιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι,
όχι θα ξαναέλεγε. Κι
όμως τον καταβάλλει
εκείνο τ' όχι -το
σωστό- εις όλην την ζωή του.
Τα παράθυρα (1903)
Σ' αυτές τες σκοτεινές
κάμαρες, που περνώ
μέρες βαρυές, επάνω
κάτω τριγυρνώ
για νάβρω τα παράθυρα. -
Οταν ανοίξει
ένα παράθυρο θάναι
παρηγορία. -
Μα τα παράθυρα δεν
βρίσκονται, ή δεν μπορώ
να τάβρω. Και καλλίτερα
ίσως να μην τα βρω.
Ίσως το φως θάναι μια
νέα τυραννία.
Ποιός ξέρει τι
καινούργια πράγματα θα δείξει.
Θερμοπύλες (1903)
Τιμή σ' εκείνους όπου
στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν
Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη
κινούντες·
δίκαιοι κ' ίσοι σ' όλες
των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ'
ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι
πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ' εις
μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο
μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια
ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για
τους ψευδομένους.
Και περισσότερη τιμή
τους πρέπει
όταν προβλέπουν (και
πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί
στο τέλος,
κ' οι Μήδοι επί τέλους
θα διαβούνε.
Περιμένοντας τους
Βαρβάρους (1904)
— Τι περιμένουμε στην
αγορά συναθροισμένοι;
Είναι οι βάρβαροι να
φθάσουν σήμερα.
— Γιατί μέσα στην
Σύγκλητο μια τέτοια απραξία;
Τι κάθοντ’ οι
Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;
Γιατί οι βάρβαροι θα
φθάσουν σήμερα.
Τι νόμους πια θα κάμουν
οι Συγκλητικοί;
Οι βάρβαροι σαν έλθουν
θα νομοθετήσουν.
—Γιατί ο αυτοκράτωρ μας
τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως
την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω,
επίσημος, φορώντας την κορώνα;
Γιατί οι βάρβαροι θα
φθάσουν σήμερα.
Κι ο αυτοκράτωρ
περιμένει να δεχθεί
τον αρχηγό τους.
Μάλιστα ετοίμασε
για να τον δώσει μια
περγαμηνή. Εκεί
τον έγραψε τίτλους
πολλούς κι ονόματα.
— Γιατί οι δυο μας
ύπατοι κ’ οι πραίτορες εβγήκαν
σήμερα με τες κόκκινες,
τες κεντημένες τόγες·
γιατί βραχιόλια φόρεσαν
με τόσους αμεθύστους,
και δαχτυλίδια με
λαμπρά, γυαλιστερά σμαράγδια·
γιατί να πιάσουν σήμερα
πολύτιμα μπαστούνια
μ’ ασήμια και μαλάματα
έκτακτα σκαλιγμένα;
Γιατί οι βάρβαροι θα
φθάσουν σήμερα·
και τέτοια πράγματα
θαμπώνουν τους βαρβάρους.
—Γιατί κ’ οι άξιοι
ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
να βγάλουνε τους λόγους
τους, να πούνε τα δικά τους;
Γιατί οι βάρβαροι θα
φθάσουν σήμερα·
κι αυτοί βαρυούντ’
ευφράδειες και δημηγορίες.
— Γιατί ν’ αρχίσει
μονομιάς αυτή η ανησυχία
κ’ η σύγχυσις. (Τα
πρόσωπα τι σοβαρά που εγίναν).
Γιατί αδειάζουν γρήγορα
οι δρόμοι κ’ η πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα
σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;
Γιατί ενύχτωσε κ’ οι
βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ’
τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι
πια δεν υπάρχουν.
Και τώρα τι θα γένουμε
χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν
μια κάποια λύσις.
Φωνές (1904)
Ιδανικές φωνές κι
αγαπημένες
εκείνων που πέθαναν, ή
εκείνων που είναι
για μας χαμένοι σαν
τους πεθαμένους.
Κάποτε μες στα όνειρά
μας ομιλούνε·
κάποτε μες στην σκέψι
τες ακούει το μυαλό.
Και με τον ήχο των για
μια στιγμή επιστρέφουν
ήχοι από την πρώτη
ποίηση της ζωής μας -
σα μουσική, την νύχτα,
μακρυνή, που σβύνει.
Τρώες (1905)
Είν' η προσπάθειές μας,
των συφοριασμένων·
είν' η προσπάθειές μας
σαν των Τρώων.
Κομμάτι κατορθώνουμε·
κομμάτι
παίρνουμ' επάνω μας· κι
αρχίζουμε
νάχουμε θάρρος και
καλές ελπίδες.
Μα πάντα κάτι βγαίνει
και μας σταματά.
Ο Αχιλλεύς στην τάφρον
εμπροστά μας
βγαίνει και με φωνές
μεγάλες μας τρομάζει.--
Είν' η προσπάθειές μας
σαν των Τρώων.
Θαρρούμε πως με απόφασι
και τόλμη
θ' αλλάξουμε της τύχης
την καταφορά,
κ' έξω στεκόμεθα ν'
αγωνισθούμε.
Αλλ' όταν η μεγάλη
κρίσις έλθει,
η τόλμη κ' η απόφασίς
μας χάνονται·
ταράττεται η ψυχή μας,
παραλύει·
κι ολόγυρα απ' τα τείχη
τρέχουμε
ζητώντας να γλυτώσουμε
με την φυγή.
Όμως η πτώσις μας είναι
βεβαία. Επάνω,
στα τείχη, άρχισεν ήδη
ο θρήνος.
Των ημερών μας
αναμνήσεις κλαιν κ' αισθήματα.
Πικρά για μας ο Πρίαμος
κ' η Εκάβη κλαίνε.
Η πόλις (1910)
Είπες· «Θα πάγω σ' άλλη
γη, θα πάγω σ' άλλη θάλασσα.
Μια πόλις άλλη θα
βρεθεί καλλίτερη απ' αυτή.
Κάθε προσπάθεια μου μια
καταδίκη είναι γραφτή·
κ' είν' η καρδιά μου
-σαν νεκρός- θαμένη.
Ο νους μου ως πότε μες
στον μαρασμόν αυτόν θα μένει.
Οπου το μάτι μου γυρίσω,
όπου κι αν δω
ερείπια μαύρα της ζωής
μου βλέπω εδώ,
που τόσα χρόνια πέρασα
και ρήμαξα και χάλασα.»
Καινούργιους τόπους δεν
θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.
Η πόλις θα σε
ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς
τους ίδιους. Και στες
γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς·
και μες στα ίδια σπίτια
αυτά θ' ασπρίζεις.
Πάντα στην πόλι αυτή θα
φθάνεις. Για τα αλλού -μη ελπίζεις-
δεν έχει πλοίο για σε,
δεν έχει οδό.
Ετσι που τη ζωή σου
ρήμαξες εδώ
στην κώχη τούτη την
μικρή, σ' όλην την γη την χάλασες.
Η Σατραπεία (1910)
Τι συμφορά, ενώ είσαι
καμωμένος
για τα ωραία και μεγάλα
έργα
η άδικη αυτή σου η τύχη
πάντα
ενθάρρυνσι κ' επιτυχία
να σε αρνείται·
να σ' εμποδίζουν
ευτελείς συνήθειες,
και μικροπρέπειες, κι
αδιαφορίες.
Και τι φρικτή η μέρα
που ενδίδεις
(η μέρα που αφέθηκες κ'
ενδίδεις),
και φεύγεις οδοιπόρος
για τα Σούσα,
και πιαίνεις στον
μονάρχην Αρταξέρξη
που ευνοϊκά σε βάζει
στην αυλή του,
και σε προσφέρει
σατραπείες, και τέτοια.
Και συ τα δέχεσαι με
απελπισία
αυτά τα πράγματα που
δεν τα θέλεις.
Άλλα ζητεί η ψυχή σου,
γι' άλλα κλαίει·
τον έπαινο του Δήμου
και των Σοφιστών,
τα δύσκολα και τ'
ανεκτίμητα Εύγε·
την Αγορά, το Θέατρο,
και τους Στεφάνους.
Αυτά πού θα στα δώσει ο
Αρταξέρξης,
αυτά πού θα τα βρείς
στη σατραπεία·
και τι ζωή χωρίς αυτά
θα κάμεις.
Απολείπειν ο Θεός
Αντώνιον (1911)
Σαν έξαφνα, ώρα
μεσάνυχτ', ακούσθει
αόρατος θίασος να περνά
με μουσικές εξαίσιες,
με φωνές -
την τύχη σου που
ενδίδει πιά, τα έργα σου
που απέτυχαν, τα σχέδια
της ζωής σου
που βγήκαν όλα πλάνες,
μη ανοφέλετα θρηνήσεις.
Σαν έτοιμος από καιρό,
σα θαρραλέος,
αποχαιρέτα την, την
Αλεξάνδρεια που φεύγει.
Προ πάντων να μη
γελασθείς, μην πεις πως ήταν
ένα όνειρο, πως
απατήθηκεν η ακοή σου·
μάταιες ελπίδες τέτοιες
μην καταδεχθείς.
Σαν έτοιμος από καιρό,
σα θαρραλέος,
σαν που ταιριάζει σε
που αξιώθηκες μιά τέτοια πόλι,
πλησίασε σταθερά προς
το παράθυρο,
κι άκουσε με
συγκίνησιν, αλλ' όχι
με των δειλών τα
παρακάλια και παράπονα,
ως τελευταία απόλαυσι
τους ήχους,
τα εξαίσια όργανα του
μυστικού θιάσου,
κι αποχαιρέτα την, την
Αλεξάνδρεια που χάνεις.
Ιθάκη (1911)
Σα βγεις στον πηγαιμό
για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς
ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες,
γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και
τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα
μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου
ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μεν' η σκέψις σου
υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα
και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και
τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν
θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς
μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους
στήνει εμπρός σου.
Να εύχεσαι νάναι μακρύς
ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά
πρωϊά να είναι
που με τι ευχαρίστησι,
με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας
πρωτοειδωμένους,
να σταματήσεις σ'
εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές
πραγμάτειες ν' αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια,
κεχριμπάρια κ' έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά
κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα
ηδονικά μυρωδικά,
σε πόλεις Αιγυπτιακές
πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις
απ' τους σπουδασμένους.
Πάντα στον νου σου
νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί ειν' ο
προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεις το
ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά
να διαρκέσει
και γέρος πια ν'
αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα
κέρδισες στο δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη
να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ'έδωσε τ'
ωραίο ταξείδι.
Χωρίς αυτήν δεν
θάβγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε
δώσει πια.
Κι αν πτωχική την
βρεις, η Ιθάκη δε σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες,
με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες οι
Ιθάκες τι σημαίνουν.
Επέστρεφε (1912)
Επέστρεφε συχνά και
παίρνε με,
αγαπημένη αίσθησις
επέστρεφε και παίρνε με --
όταν ξυπνά του σώματος
η μνήμη,
κ' επιθυμία παληά
ξαναπερνά στο αίμα·
όταν τα χείλη και το
δέρμα ενθυμούνται,
κ' αισθάνονται τα χέρια
σαν ν' αγγίζουν πάλι.
Επέστρεφε συχνά και
παίρνε με την νύχτα,
όταν τα χείλη και το
δέρμα ενθυμούνται....
Όσο μπορείς (1913)
Κι αν δεν μπορείς να
κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε
τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την
εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια
του κόσμου,
μες στες πολλές
κινήσεις κι ομιλίες.
Μην την εξευτελίζεις
πιαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ'
εκθέτοντάς την,
στων σχέσεων και των
συναναστροφών
την καθημερινήν
ανοησία,
ως που να γίνει σα μιά
ξένη φορτική.
Έτσι πολύ ατένισα
(1917)
Την εμορφιά έτσι πολύ
ατένισα,
που πλήρης είναι αυτής
η όρασίς μου.
Γραμμές του σώματος.
Κόκκινα χείλη. Μέλη ηδονικά.
Μαλλιά σαν από αγάλματα
ελληνικά παρμένα·
πάντα έμορφα, κι
αχτένιστα σαν είναι,
και πέφτουν, λίγο,
επάνω στ' άσπρα μέτωπα.
Πρόσωπα της αγάπης,
όπως τάθελεν
η ποίησίς μου... μες
στες νύχτες της νεότητός μου,
μέσα στες νύχτες μου,
κρυφά, συναντημένα...
Θυμήσου, σώμα (1918)
Σώμα, θυμήσου όχι μόνο
το πόσο αγαπήθηκες,
όχι μονάχα τα κρεββάτια
όπου πλάγιασες,
αλλά κ' εκείνες τες
επιθυμίες που για σένα
γυάλιζαν μες στα μάτια
φανερά,
κ' ετρέμανε μες στη
φωνή -- και κάποιο
τυχαίον εμπόδιο τες
ματαίωσε.
Τώρα που είναι όλα πια
μέσα στο παρελθόν,
μοιάζει σχεδόν και στες
επιθυμίες
εκείνες σαν να δόθηκες
-- πώς γυάλιζαν,
θυμήσου, μες στα μάτια
που σε κύτταζαν·
πώς έτρεμαν μες στη
φωνή, για σε, θυμήσου, σώμα.
Απ' τες εννιά (1918)
Δώδεκα και μισή.
Γρήγορα πέρασεν η ώρα
απ' τες εννιά που άναψα
την λάμπα,
και κάθησα εδώ.
Καθόμουν χωρίς να διαβάζω,
και χωρίς να μιλώ. Με
ποιόνα να μιλήσω
κατάμονος μέσα στο
σπίτι αυτό.
Το είδωλον του νέου
σώματός μου,
απ' τες εννιά που άναψα
την λάμπα,
ήλθε και με ηύρε και με
θύμησε
κλειστές κάμαρες
αρωματισμένες,
και περασμένην ηδονή -
τι τολμηρή ηδονή!
Κ' επίσης μ' έφερε στα
μάτια εμπρός,
δρόμους που τώρα έγιναν
αγνώριστοι,
κέντρα γεμάτα κίνησι
που τέλεψαν,
και θέατρα και καφενεία
που ήσαν μια φορά.
Το είδωλον του νέου
σώματός μου
ήλθε και μ' έφερε και
τα λυπητερά·
πένθη της οικογένειας,
χωρισμοί,
αισθήματα δικών μου,
αισθήματα
των πεθαμένων τόσο λίγο
εκτιμηθέντα.
Δώδεκα και μισή. Πως
πέρασεν η ώρα.
Δώδεκα και μισή. Πως
πέρασαν τα χρόνια.
Νέοι της Σιδώνος (400
μ.Χ.) (1920)
Ο ηθοποιός που έφεραν
για να τους διασκεδάσει
απήγγειλε και μερικά
επιγράμματα εκλεκτά.
Η αίθουσα άνοιγε στον
κήπο επάνω
κ' είχε μιαν ελαφρά
ευωδία ανθέων
που ενώνονταν με τα
μυρωδικά
των πέντε αρωματισμένων
Σιδωνίων νέων.
Διαβάσθηκαν Μελέαγρος,
και Κριναγόρας, και Ριανός.
μα σαν απήγγειλεν ο
ηθοποιός,
«Αισχύλον Ευφορίωνος
Αθηναίον τόδε κεύθει»-
(τονίζοντας ίσως υπέρ
το δέον
το «αλκήν δ'
ευδόκιμον», το «Μαραθώνιον άλσος»),
πετάχθηκεν ευθύς ένα
παιδί ζωηρό,
φανατικό για γράμματα,
και φώναξε:
«Α δεν μ' αρέσει το
τετράστιχον αυτό.
Εκφράσεις τοιούτου
είδους μοιάζουν κάπως σαν λειποψυχίες.
Δόσε -κηρύττω- στο
έργον σου όλην την δύναμί σου,
όλην την μέριμνα, και
πάλι το έργον σου θυμήσου
μες στην δοκιμασίαν, ή
όταν η ώρα σου πια γέρνει.
Ετσι από σένα περιμένω
κι απαιτώ.
Κι όχι απ' τον νου σου
ολότελα να βγάλεις
της Τραγωδίας τον Λόγο
τον λαμπρό-
τι Αγαμέμνονα, τι
Προμηθέα θαυμαστό,
τι Ορέστου, τι
Κασσάνδρας παρουσίες,
τι Επτά επί Θήβας - και
για μνήμη σου να βάλεις
μόνο που μες στων
στρατιωτών τες τάξεις, τον σωρό
πολέμησες και συ τον
Δάτι και τον Αρταφέρνη».
Ας φρόντιζαν (1930)
Κατήντησα σχεδόν
ανέστιος και πένης.
Αυτή η μοιραία πόλις, η
Αντιόχεια
όλα τα χρήματά μου
τάφαγε:
αυτή η μοιραία με τον
δαπανηρό της βίο.
Αλλά είμαι νέος και με
υγείαν αρίστην.
Κάτοχος της ελληνικής
θαυμάσιος
(ξέρω και παραξέρω
Αριστοτέλη, Πλάτωνα·
τι ρήτορας, τι ποιητάς,
τι ό,τι κι αν πεις).
Από στρατιωτικά έχω
μιαν ιδέα,
κ' έχω φιλίες με
αρχηγούς των μισθοφόρων.
Είμαι μπασμένος κάμποσο
και στα διοικητικά.
Στην Αλεξάνδρεια έμεινα
έξι μήνες, πέρσι·
κάπως γνωρίζω (κ' είναι
τούτο χρήσιμον) τα εκεί:
του Κακεργέτη βλέψεις,
και παληανθρωπιές, και τα λοιπά.
Όθεν φρονώ πως είμαι
στα γεμάτα
ενδεδειγμένος για να
υπηρετήσω αυτήν την χώρα,
την προσφιλή πατρίδα
μου Συρία.
Σ' ό,τι δουλειά με
βάλουν θα πασχίσω
να είμαι στην χώρα
ωφέλιμος. Αυτή είν' η πρόθεσίς μου.
Αν πάλι μ' εμποδίσουνε
με τα συστήματά τους -
τους ξέρουμε τους
προκομένους: να τα λέμε τώρα;
αν μ' εμποδίσουνε, τι
φταίω εγώ.
Θ' απευθυνθώ προς τον
Ζαβίνα πρώτα,
κι αν ο μωρός αυτός δεν
μ' εκτιμήσει,
θα πάγω στον αντίπαλό
του, τον Γρυπό.
Κι αν ο ηλίθιος κι
αυτός δεν με προσλάβει,
πηγαίνω παρευθύς στον
Υρκανό.
Θα με θελήσει πάντως
ένας απ' τους τρεις.
Κ' είν' η συνείδησίς
μου ήσυχη
για το αψήφιστο της
εκλογής.
Βλάπτουν κ' οι τρεις
τους την Συρία το ίδιο.
Αλλά, κατεστραμένος
άνθρωπος, τι φταίω εγώ.
Ζητώ ο ταλαίπωρος να
μπαλωθώ.
Ας φρόντιζαν οι
κραταιοί θεοί
να δημιουργήσουν έναν
τέταρτο καλό.
Μετά χαράς θα πήγαινα
μ' αυτόν.
Στα 200 π.Χ. (1931)
«Αλέξανδρος Φιλίππου
και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων»-
Μπορούμε κάλλιστα να
φαντασθούμε
πως θ' αδιαφόρησαν
παντάπασι στην Σπάρτη
για την επιγραφήν αυτή.
«Πλην Λακεδαιμονίων»,
μα φυσικά. Δεν ήσαν οι
Σπαρτιάται
για να τους οδηγούν και
για να τους προστάζουν
σαν πολυτίμους
υπηρέτας. Άλλωστε
μια πανελλήνια
εκστρατεία χωρίς
Σπαρτιάτη βασιλέα γι'
αρχηγό
δεν θα τους φαίνονταν
πολλής περιωπής.
Α βεβαιότατα «πλην
Λακεδαιμονίων».
Είναι κι αυτή μιά
στάσις. Νοιώθεται.
Έτσι, πλην
Λακεδαιμονίων στον Γρανικό·
και στην Ισσό μετά· και
στην τελειωτική
την μάχη, όπου εσαρώθη
ο φοβερός στρατός
που στ' Άρβηλα
συγκέντρωσαν οι Πέρσαι:
που απ' τ' Άρβηλα
ξεκίνησε για νίκην, κ' εσαρώθη.
Κι απ' την θαυμάσια
πανελλήνιαν εκστρατεία,
την νικηφόρα, την
περίλαμπρη,
την περιλάλητη, την
δοξασμένη
ως άλλη δεν δοξάσθηκε
καμιά,
την απαράμιλλη: βγήκαμ'
εμείς·
ελληνικός καινούριος
κόσμος, μέγας.
Εμείς· οι Αλεξανδρείς,
οι Αντιοχείς,
οι Σελευκείς, κ' οι
πολυάριθμοι
επίλοιποι Έλληνες
Αιγύπτου και Συρίας,
κ' οι εν Μηδία, κ' οι
εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι.
Με τες εκτεταμένες
επικράτειες,
με την ποικίλη δράσι
των στοχαστικών προσαρμογών.
Και την Κοινήν Ελληνική
Λαλιά
ως μέσα στην Βακτριανή
την πήγαμεν, ως τους Ινδούς.
Για Λακεδαιμονίους να
μιλούμε τώρα!
Πηγή:
e-didaskalia.blogspot.com
0 Σχόλια