ΠΕΡΙ ΟΝΟΥ ΣΚΙΑΣ.
Γράφει
ο Γεώργιος Αυγουστινάκης Συνταξιούχος δάσκαλος
Η έκφραση αυτή σημαίνει
επιπολαιότητα και ανοησία.
Τη λέμε, όταν μαλώνουν κάποιοι για κάτι το ασήμαντο.
Λέγεται ότι προήλθε από καυγά και δίκη, που έγινε στην πόλη Άβδηρα της Θράκης για τη σκιά ενός όνου(γαϊδάρου). Ένας ταξιδιώτης νοικίασε γάιδαρο για να μεταβεί σε κάποιους γνωστούς. Η ημέρα ήταν πολύ ζεστή. Σταμάτησαν λίγο να ξαποστάσουν, όμως δέντρο δεν υπήρχε, για να καθίσουν στη σκιά του. Ο ταξιδιώτης χρησιμοποίησε τη σκιά του γαϊδάρου. Όμως, όταν έφτασαν στον προορισμό, ο αγωγιάτης ζήτησε να πληρωθεί εκτός από τα συμφωνηθέντα αγωγιάτικα και τη χρήση της σκιάς του γαϊδάρου, με το σκεπτικό ότι αυτός νοικίασε το γάιδαρο όχι όμως και τη σκιά του. Ο μισθωτής αρνήθηκε και κατέληξαν στα δικαστήρια. Μετά από αλλεπάλληλες δικαστικές αποφάσεις η υπόθεση έφτασε στη Βουλή των τετρακοσίων. Στο μεταξύ όμως η πόλη είχε χωριστεί σε δύο παρατάξεις: τους «σκιερούς», τους οπαδούς δηλαδή της σκιάς του γαϊδάρου, επειδή την υπολόγιζαν ως αυτοτελές πράγμα, που έπρεπε να πληρωθεί χωριστά και τους «ονικούς», δηλαδή εκείνους που δέχονταν τον όνο και τη σκιά του ως ενιαίο, συνολικό αντικείμενο για τη συναλλαγή! Ευτυχώς όμως, πριν τελειώσει η δίκη, έδωσαν τη λύση άγνωστοι που εξαφάνισαν το δυστυχή γάιδαρο και έτσι, αφού δεν υπήρχε πια το πειστήριο του «εγκλήματος», η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο!
Άλλοι λένε ότι η φράση προέρχεται από τον Αθηναίο ρήτορα Δημοσθένη
( γνωστό και για το πρόβλημα που είχε στην προφορά του ΡΟ και όταν το έλυσε, βάζοντας μικρά χαλικάκια στο στόμα και έπειτα από μεγάλη προσπάθεια, γεμάτος χαρά βγήκε στην αγορά και μεγαλόφωνα επαναλάμβανε: "ρερητόρευκα τo ρερητορευμένo ρο". ( Είναι και το γνωστό παράδειγμα παρήχησης του ρο). Μιλούσε, λοιπόν κάποτε ο Δημοσθένης στους Αθηναίους για σοβαρά θέματα της πόλης τους, αλλά διαπίστωσε ότι δεν έδειχναν κανένα ενδιαφέρον για τα λόγια του. Έξυπνος καθώς ήταν και για να κεντρίσει την προσοχή και το ενδιαφέρον τους, άρχισε να τους διηγείται περιστατικό παρόμοιο με το παραπάνω εκτεθέν, με τη διαφορά ότι ο ταξιδιώτης θα πήγαινε στα Μέγαρα. Τον παρακολουθούσαν με ιδιαίτερη προσοχή. Όταν η διήγηση σταμάτησε στον καυγά ταξιδιώτη και αγωγιάτη και την προσφυγή τους στο δικαστήριο, σταμάτησε απότομα. Οι περίεργοι ακροατές του με μια φωνή και επίμονα ζητούσαν να μάθουν την κατάληξη της υπόθεσης. Ο Δημοσθένης άλλο που δεν ήθελε. Άδραξε την ευκαιρία να τους χλευάσει, γιατί, αντί να ενδιαφέρονται για τα σοβαρά θέματα της πόλης τους, ασχολούνται με τη σκιά ενός γαϊδάρου (περί όνου σκιάς)!
Ως παράδοση έφτασε μέχρι τις ημέρες μας η λέξη Αβδηριτισμός, ως χαρακτηρισμός και ενδεικτικό της επιπολαιότητας και ανοησίας. Σύμφωνα δε με τον Ηρόδοτο είναι συνώνυμο της ανικανότητας στη διαχείριση των δημοσίων υποθέσεων, της κενοδοξίας, της επιπολαιότητας, της αφέλειας και της ανόητης εν γένει συμπεριφοράς. Ήταν άραγε γνώρισμα μόνο των Αβδηριτών της αρχαίας Ελλάδας ή μήπως παρατηρείται ακόμη και τη σημερινή εποχή, ωσάν να έχει παρεισφρήσει στο DNA του Έλληνα; Αναρωτηθήκαμε ποτέ γιατί ασχολούμαστε «περί όνου σκιάς», που δε μας αφήνει να ομονοήσουμε και να ασχοληθούμε με τα σοβαρά θέματα και προβλήματα του τόπου μας, ειδικά αυτή την κρίσιμη περίοδο που διανύουμε σήμερα;
0 Σχόλια