"ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΤΣΕ" γράφει ο Στέλιος Βισκαδουράκης

Φωτογραφία είναι ένα νεκρό κύτταρο10Χ13 που προλαβαίνεις να ξύσεις στιγμιαία από το δέρμα του χρόνου και να το πάρεις μαζί σου μέσα στο μεγάλο χωνί που συνεχώς πέφτεις.

Το μεγαλύτερο ατού της είναι ότι σε χαρακτηρίζει. Μέσα στην κινητή ακινησία της και πίσω από κάθε διαφορετική εικόνα ενός τοπίου ή μιας πέτρας και λίγο βαθύτερα απ’ αυτό κρύβεσαι πάντα εσύ ο ίδιος. Κι αυτό, όχι μόνο γιατί είσαι εσύ αυτός που πάτησες το κουμπί, αλλά κι αυτός που διάλεξε τη συγκεκριμένη εικόνα και την πλαισίωση της στο συγκεκριμένο τεχνικό ή φυσικό φωτισμό τη  συγκεκριμένη στιγμή και κάτω από ένα και μοναδικό συναίσθημα που σου προκλήθηκε για κάποιους λόγους, συνειδητούς ή ασυνείδητους. Γι’ αυτό, βλέποντας ίσως κάποιες  φορές την εικόνα ενός συνειδητοποιημένου φωτογράφου, μπορείς να αντιληφθείς κι ένα μέρος της φιλοσοφίας που τον διέπει.

Αυτό είδα και στη Βασιλική, στην έκθεση για τον Τσε. Πηγαίνοντας ήξερα ότι έπρεπε να είμαι επιφυλακτικός απέναντι στο συναίσθημα και το βάρος του θρύλου του  διότι και άτεχνη ψιλοβελονιά να έκανε θα ήταν δύσκολο να μην την αποδεχόμουν. Κάθε άλλο όμως, τις φωτογραφίες του, πέραν της καλλιτεχνικής αξίας τους, τις χαρακτηρίζει ευαισθησία  και  ουμανισμός. Κι αυτό είναι το περίεργο. Από έναν επαναστάτη σαν τον Τσε θα περίμενε κανείς τουλάχιστον επικές φωτογραφίες μαχών όπως αυτές του Capa.

Ο φωτογράφος Τσε προσπαθεί να δώσει με την πλαισίωση και τους εκάστοτε φωτισμούς της στιγμής, ακόμα και στα τοπία, στα αγάλματα και τους γερανούς των εργοστασίων, μια ανθρώπινη ζεστασιά και διάσταση. Δεν προσπαθεί να αποτυπώσει απλά τη στιγμή μέσα στο χρόνο, προσπαθεί να δημιουργήσει δεδομένα. Έχω την αίσθηση ότι  είχε ή προσπαθούσε να έχει έντονη συναισθηματική  επαφή με τα αντικείμενα, έμψυχα μα και άψυχα, ζωντανεύοντας την ουσία μέσω της στιγμιαίας εικόνας τους. Χαρακτηριστικό επίσης είναι ότι σταθερά και σε κάθε φωτογραφία του δεν αγωνιά για την αυστηρή καλλιτεχνικά αποτύπωση τους μα επιλέγει πρωτίστως γωνίες και φωτισμούς που αναδεικνύουν και προκαλούν φυσικά και απλά συναισθήματα χωρίς να μειώνεται η καλλιτεχνική αξία τους.

Η φωτογραφία τελικά, έπαιξε ρόλο στην προσωπική ζωή του Τσε όπως έπαιξε και στη διάδοση της εικόνας και του θρύλου του. 

Κατά ένα περίεργο τρόπο μέσα μου, ως πολίτη του κόσμου, η ζωή και το έργο του Τσε κλείνονται σε τρεις φωτογραφίες. α) Στην κλασσική φωτογραφία του Corda με το πρόσωπο του και τον μπερέ, β) στην φωτογραφία με τον Κάστρο κατά την είσοδο τους στην Κούβα, γ) στην τελευταία «καλλιτεχνική» φωτογραφία του που είναι ξαπλωμένος γυμνός, νεκρός σ’ ένα τραπέζι σαν τον Χριστό του Μαντένια, τρυπημένος από σφαίρες και γύρω του οι φασίστες παλιάτσοι δολοφόνοι του, χαμογελαστοί σαν σε γιορτή και σε πλήρη άγνοια για την ζημιά που έχουν κάνει στην τρύπια φιλοσοφία τους, ελευθερώνοντας στο χρόνο μέσα από ένα δολοφονημένο σώμα, ότι περισσότερο φοβόταν: Μια αιώνια ιδέα. Βλέποντας τον Τσε έτσι ξαπλωμένο, γυμνό και ακόμα  όμορφο σαν άγαλμα, νομίζεις ότι τους κάνει χάρη να φωτογραφηθεί μαζί τους παραμερίζοντας για λίγο, τη μιζέρια τους.

Φεύγοντας από την έκθεση και σκεπτόμενος τις φωτογραφίες, τον αγώνα και τον θρύλο αυτού του ανθρώπου, συνειδητοποίησα για άλλη μια φορά ότι ο Τσε δεν μας χάρισε μόνο εξαίσιες φωτογραφίες από χαρτί που κάποτε αναπόφευκτα θα φθαρούν μέσα στο χρόνο. Μας χάρισε ένα φιλμ άφθαρτο, ένα αρνητικό μιας ιδέας κι ενός παραδείγματος που μπορεί να αναπαράγεται δυναμικά, να εκτυπώνεται και να κορνιζάρεται σε πολλές διαφορετικές μορφές μέσα σε κάθε ελεύθερη ψυχή, στις τωρινές και στις επόμενες γενιές, ενάντια σε κάθε μορφή απολυταρχισμού και καταπίεσης.

 "Το κείμενο δημοσιεύτηκε  στην εφημερίδα Τόλμη

Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου 2006
Για εκείνον που δολοφονήθηκε σαν σήμερα το 1967"

Σημείωση:

Ο Στέλιος Βισκαδουράκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης όπου κατοικεί μόνιμα. Η οικογένεια του, παλιοί λαϊκοί ζωγράφοι και επιγραφοποιοί, τον ώθησε στο πνεύμα της εικόνας γε-νικότερα. Με την λογοτεχνία ασχολείται από το 2002. Έχει βραβευτεί έξι φορές σε διαγω-νισμούς εκ των οποίων η μία σε παγκόσμιο επίπεδο (Αργεντινή 2011).

Έχει κάνει τρεις ατομικές εκθέσεις(ζωγραφικής, γλυπτι-κής, φωτογραφίας) κι έχει λάβειμέρος σε οκτώ ομαδικές.