Στέλιος Βισκαδουράκης μια συνέντευξη εφόλης της ύλης στη Ρένα Τζωράκη και το Λογοτεχνικό περιβόλι

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Από τι ορμώμενος δώσατε τον τίτλο στο βιβλίο σας;
Μιλήστε μου για το περιεχόμενο του βιβλίου "Στη Ρωγμη του Χρόνου", τι έκανε εκείνο που την πένα σας καθοδήγησε και γιατί να το διαβάσει ο αναγνώστης, τί έχει να του δώσει;
Γράψτε μου ότι νομίζετε περισσότερο για το βιβλίο και τα συναισθήματα σας…

Οι ιστορίες ξεκινούν από το 1560 περίπου μέχρι σήμερα και δεν έχουν σχέση μεταξύ τους. Δηλαδή είναι ιστορίες μέσα στον χρόνο. Ο τίτλος "Στη Ρωγμή του Χρόνου" βγήκε στη διαδρομή του Ηλεκτρικού (σημερινό Μετρό) Μοναστηράκι- Πειραιάς, τον Σεπτέμβριο του 2009.

Νομίζω ότι ο αναγνώστης παίρνει πάντα αυτό που του υπαγορεύει η παιδεία και τα όριά του. Εκεί συναντιέται με τον συγγραφέα. Το ίδιο κάνει κι αυτός, μόνο από την αντίθετη κατεύθυνση. Αυτός δίνει κάτι παραπάνω.

Τί είναι γραφή για σας;

Πολλά πράγματα αλλά δεν ξέρω τι ακριβώς.

Πότε ξεκινήσατε να γράφετε;

Τυχαία. Είχα κάνει μια ατομική Έκθεση Ζωγραφικής-Γλυπτικής το 2002. Μου πήραν μια συνέντευξη στην "Πατρίδα" που θεωρήθηκε λογοτεχνική. Μετά ήρθε η "Τόλμη" και το πολιτιστικό τμήμα της. Μου ζητήθηκε να γράφω. Τότε ξεκίνησα. Πάντα χρειάζεται η σπρωξιά για να ξεθαρρέψεις.

Κρύβετε δικούς σας στίχους ή κάποια κείμενα στο συρτάρι σας, μονάχα για σας;

Σίγουρα. Οι καλύτεροι στίχοι, τα καλύτερα ποιήματα, τα καλύτερα γραφτά, είναι κρυμμένα στο συρτάρι μας.

Ποιοι ποιητές ή λογοτέχνες σημάδεψαν τη γραφή σας;

Καζαντζάκης, Βενέζης, Καραγάτσης, Παπαδιαμάντης, Σεφέρης, Ελύτης, Στάινμπεκ, Ντοστογιέφσκι, Τσέχωφ, Μπουκόφσκι και άλλοι. Αλλά και πολλοί εικαστικοί με το πινέλο και τον Λόγο τους όπως ο Τσαρούχης και αρκετοί μουσικοσυνθέτες.

Μια αντιπροσωπευτική φράση που σας συνοδεύει από κάποιο μεγάλο λογοτέχνη;

Καζαντζάκης στον «Φτωχούλη του Θεού»: «Είπα στη μυγδαλιά: "Αδερφή, μίλησέ μου για το Θεό". Κι η μυγδαλιά άνθισε....».

Αν σας ζητούσα να μου περιγράψετε  μέσα σε λίγες γραμμές τον άνθρωπο-Στέλιο, πώς θα μου τον περιγράφατε;

Για τον εαυτό μου δεν ρισκάρω να μιλήσω. Φοβάμαι ότι θα μιλήσω υποκειμενικά. Ας μιλήσουν άλλοι.

Έχετε οικογένεια;

Ναι, έχω δυο γιους σε ηλικία φοιτητών.

Πώς βλέπουν τη γραφή σας; Επικροτούν την προσπάθειά σας;

Τους αρέσει. Η φυσική τάση του συγγραφέα να παρατηρεί, τους κάνει πολύ εντύπωση. Τί μπορώ να πω για τη γραφή μου; Το αφήνω σ' εκείνους.

Πώς τα προλαβαίνετε όλα αυτά και ποιο είναι το κύριο επάγγελμά σας;

Είμαι διπλωματούχος φυσικοθεραπευτής. Ένα πρόβλημα με οδήγησε στη σύνταξη. Για τη γραφή, φαίνεται να είναι  χρήσιμο.

Δημιουργώ σημαίνει...

Μαθαίνω...

Τί σας προσβάλλει ως άνθρωπο;

Το ψέμα, η ειρωνεία, η βία, η αλαζονεία, η αμετροέπεια, η κομπορρημοσύνη και τα παράγωγά τους. Όλα που δημιουργούν ανισότητες και ανισορροπίες. Άβυσσος η ανθρώπινη φύση και το ξέρουμε κι οι ίδιοι. Πολλές φορές καταλαβαίνουμε ότι τα παραπάνω υπάρχουν ή κάνουμε ότι δεν το καταλαβαίνουμε. Υπάρχουν στιγμές που κάποια απ' αυτά ξεπερνούν το αυτονόητο και την απλή, κοινή λογική...

Νιώσατε ποτέ μίσος;

Δεν γνωρίζω. Από τις προθέσεις μου να τιμωρήσω όσους έχουν πειράξει παιδιά, γυναίκες, γέρους και τα αδύναμα πλάσματα του Θεού όπως τα ζώα, δείχνουν ότι πρέπει να έχω νοιώσει.

Ποιά η μεγαλύτερη ανασφάλειά σας;

Νομίζω οι γνωστές, ανθρώπινες, συνήθεις ανασφάλειες. Μερικές υπάρχουν και δεν τις γνωρίζουμε.

Νιώθετε ενοχές για κάτι;

Για μερικές φράσεις μου, σε κατάσταση εκνευρισμού. Ιδιαίτερα όταν το αυτονόητο για μένα και για άλλους ή από άλλους, δεν υφίσταται.

Όταν σας αμφισβητούν, πώς νιώθετε;

Ψάχνω να δω αν έχουν δίκιο.

Τί σημαίνουν για σας οι λέξεις Άνδρας και Γυναίκα;

Ίσο. Ίδιο. Σ' αγγίζω. Σου δίνω. Δώσε μου κι εσύ, αν το θες. Σ' αγαπώ.

Τί εκτιμάτε στους ανθρώπους;

Την εντιμότητα, την αλήθεια, την αδελφοσύνη. Δεν έχουμε και τίποτε άλλο...

Τί σημαίνει για σας έρωτας; Και ποιός ο ρόλος του στη ζωή σας;
Είστε ερωτευμένος;

Έρωτα μου όλα... Δεν ζεις χωρίς αυτό το συναίσθημα για το κάθε τι. Με αυτή την έννοια, είμαι σφόδρα ερωτευμένος.

Ως άτομο νιώθετε πληρότητα; Τί είναι για σας ευτυχία;

Πιθανότατα, με διακατέχει αυτό το συναίσθημα. Για τα ανθρώπινα δεδομένα, το να ζεις σε μια χώρα όπως είναι η Ελλάδα, είναι μια μορφή ευτυχίας.

Ποιά  είναι η  σχέση σας με το χρόνο;

Είναι μια αυστηρή σχέση. Άλλες φορές καλή κι άλλες φασαριόζικη.

Αν ήταν στο χέρι σας να ξαναζήσετε κάτι, ποιό μέρος του θα αλλάζατε;

Όπως όλοι, λάθη έχω κάνει κι εγώ. Με επιμέλεια και προσοχή θα φρόντιζα να αλλάξω το αίτιο, την αρχή του.

Μετανιώνετε για κάτι;
Φροντίζω επιμελώς για πράξεις μου που να μην χρειάζονται μετάνοιες. Σίγουρα υπάρχουν πράγματα για τα οποία μετανιώνω.

Μια εξάρτησή σας;

Όσο σοβινιστικό κι εγωιστικό και να φαίνεται, είναι η  Κρήτη, αυτός ο τόπος, το κλίμα, το φως, οι άνθρωποι, οι καλημέρες. Αν παρατηρήσετε τα θέματά μου, τα περισσότερα ξεκινούν απ' αυτόν τον τόπο, αντλώ από τη δύναμή του. Αν ξαναγεννιόμουν, εδώ στο Ηράκλειο θα ήθελα να ζήσω.

Διεκδικείτε και τι;

Την ησυχία μου. Αν διεκδικώ και κάτι άλλο, σίγουρα προσπαθώ να είναι σε κάποια λογικά πλαίσια και στα όρια των δυνάμεών μου.

Νιώθετε ταγμένος σε κάποιο σκοπό;

Για να είμαι ειλικρινής δεν ξέρω. Αναζητώ όσο μπορώ την αντικειμενική αλήθεια για μια ατομική και συνολική, ήσυχη, σωστή και ισορροπημένη διαβίωση. Ίσως, προς τα εκεί θα έπρεπε να σκεφτόμαστε όλοι. Είναι μεγάλη έννοια το "ταγμένος" αλλά έχει ή πρέπει να έχει μια σπουδαία λογική κι έναν καλό στόχο.

Ποιό είναι το μεγαλύτερό σας όνειρο;

Η ειρήνη και η υγεία στον κόσμο, για όλους μας. Λυπάμαι που οι ποταποί μεγάλοι, τα "προνομιούχα μηδενικά", όπως έλεγε ο Καββαδίας, δεν έχουν την ίδια άποψη. "Τα λεφτά είναι πολλά", βλέπετε.

Ποιός ο μεγαλύτερός σας φόβος;

Το ακριβώς αντίθετο της παραπάνω ερώτησης

Τί σας προσβάλλει;

Η ειρωνεία, το ψέμα και τα συναφή τους. Όλοι έχουμε παραδείγματα...

Ο θάνατος σάς τρομάζει σαν ιδέα και τί πιστεύετε γι' αυτόν;

Ως θεραπευτής στον τομέα της υγείας, έχω δει αρκετά πράγματα. Ναι, σίγουρα με τρομάζει, ανθρώπινο είναι. Παραμένω σ' αυτό το απλό που είπε ο Επίκουρος: "Όπου υπάρχει Ζωή, δεν υπάρχει Θάνατος".

Τι νομίζετε ότι πρέπει να υπάρχει στη σχέση ενός ζευγαριού για να είναι επιτυχημένη.

Έχω την εντύπωση ότι πρέπει να υπάρχει ένα μυστικό, ένα "αμαρτωλό", προσωπικό μυστικό για δύο που πρέπει να αφορά τη σχέση τους και μόνο. Αυτό μπορεί να λειτουργήσει σαν μια δυνατή κόλλα για το ζευγάρι. Βεβαίως, ετούτο μπορεί εύκολα να παρεξηγηθεί και να παρανοηθεί. Είναι μεγάλο θέμα που κάποια στιγμή εύχομαι να δωθεί η ευκαιρία μιας ανάλυσης και μιας συζήτησης.

Πολλοί αναζητούν τον αληθινό φίλο. Υπάρχει και που μπορεί κάποιος να τον αναζητήσει;

Προσωπικά, νομίζω ότι ο μόνος που μπορεί να εκτιμήσει και να αγαπήσει πραγματικά, φιλικά, έναν άλλον άνθρωπο είναι αυτός που έχει πλησιάσει πολύ τον θάνατο με κίνδυνο της ζωής του ή να έχει βιώσει ένα συναίσθημα απώλειας. Αλλά κι εδώ σηκώνει πολύ συζήτηση.

 

Εκτός από τη θλίψη και τη μελαγχολία, κάποιες στιγμές  βοηθά στη γέννηση της ποίησης και η μοναξιά;

Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται με παρέα. Θέλει υψηλή συγκέντρωση για να συναντήσεις την αλήθεια του εαυτού σου και να την καταθέσεις. Οι παράλληλοι ήχοι κάθε μορφής είναι μάλλον ενοχλητικοί.

Είναι βιοποριστικό επάγγελμα η ποίηση;

Οι ποιητές δεν έχουν ΑΦΜ.

Από που εμπνέεστε;

Από τα πάντα γύρω μου.

Ποιές ώρες είναι γόνιμες και δημιουργικές για σας;

Πέντε τα ξημερώματα με δέκα το πρωί.

Τί σημαίνει για σας ζωή;

«Ζωή είναι να λύνεις το ζωνάρι σου για φασαρία» όπως είπε κι ο «άλλος μεγάλος» στον Ζορμπά. Έτσι πιστεύω και δεν εννοώ μόνο την πάλη δύο σωμάτων, εννοώ και την πάλη μεταξύ δύο ψυχών και δύο πνευμάτων με απώτερο σκοπό την ισορροπία και την αρμονία.

Στη σημερινή αντιποιητική εποχή μας, τί προσφέρει η ποίηση στον άνθρωπο;

Ένα καταφύγιο της ψυχής.

Διαβάζει σήμερα-με την οικονομική κρίση-λογοτεχνία ο Έλληνας και ειδικότερα ποίηση;

Πάντα η ποίηση στη χώρα της ποίησης είχε λίγους αναγνώστες. Εδώ, όμως, πρέπει να ρωτήσουμε και τους σύγχρονους δημιουργούς. Ας ερωτηθούμε λοιπόν. Πόσο σίγουροι είμαστε ότι αυτό που κάνουμε λέγεται ποίηση, πεζογραφία κλπ; Όπως ξέρετε, στον χώρο βασιλεύει η αλαζονεία, ο εγωισμός και η έπαρση. Η γραφή, αγκαλιά με την έκφρασή της, ως βασικό συστατικό, ως μαγιά και μια καλή αρχή, χρειάζονται μια αξιοπρεπή ταπεινότητα. 

Ποιά είναι η άποψή σας γενικότερα;

Ο Χατζιδάκις είπε: "Καλύτερα να μην έρχονται εποχές που να χρειαζόμαστε την ποίηση και τους ποιητές. Αυτό σημαίνει ότι είναι δύσκολες εποχές". Η χρήση και η χρησιμότητα της ποίησης εναπόκεινται σε κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, να τις ερμηνεύσει ή όχι και να τις χρησιμοποιεί ανάλογα.

  

Ποιό είδος γραφής είναι καλύτερο για σας, η ποίηση ή ο πεζός λόγος;

Ο πεζός λόγος. Παρ' όλο που έχω πάρει διακρίσεις και στην ποίηση, ο πεζός λόγος μού "έρχεται" καλύτερα.

Υπάρχουν δυσκολίες στη γραφή;

Πάντα, είναι σαν να παίζεις ένα ωραίο παιχνίδι εσωτερικής και εξωτερικής αναγνωρισιμότητας.

Ετοιμάζετε κάτι άλλο αυτόν τον καιρό;

Το καινούργιο μου βιβλίο που θα έχει τον τίτλο"Το Ταγκό της Βροχής" από τις εκδόσεις "Γαβριηλίδης". Έχει πάρει τον δρόμο του. Ελπίζω κι εύχομαι να πάει τόσο καλά όσο και η "Ρωγμή του Χρόνου".

Προβληματίζεστε με την κρίση, που δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και αξιών; Πιστεύετε ότι ως ελληνικός λαός, θα τα καταφέρουμε να βγούμε από την κρίση και πώς;

Σίγουρα και πρωτίστως είναι κρίση αξιών. Μια κρίση αξιών που προετοιμαζόταν με ακρίβεια πολλά χρόνια μέσα στην προχειρότητα μιας ζωής που βασικό συστατικό της είχε την έλλειψη της παιδείας.  Νομίζω ότι ο λαός μας μπορεί να βγει απ' την κρίση με τη δύναμη και το συναίσθημα που διαθέτει.

Στην περίοδο αυτή τη δύσκολη που περνάει ο ελληνικός λαός, τί έχετε να πείτε στον κόσμο για να πάρει δύναμη; Πιστεύετε πως θα έρθει η ανάκαμψη ;

Πάντα έρχεται η ανάκαμψη. Το θέμα είναι πώς αντιδρούμε την ώρα της κρίσης. Όσο πιο καλά αντιδρούμε, τόσο καλύτερο προϊόν έχουμε τα χρόνια της μετέπειτα ηρεμίας. Επιτρέψτε μου να πιστεύω ότι ως λαός, αυτή τη στιγμή, αντιδρούμε πολύ πρόχειρα και ατομιστικά. Πάντα θα υπάρχουν οι τρακόσοι του Λεωνίδα που στο τέλος, πεθαίνοντας, θα σώσουν την τιμή των υπολοίπων. Και των σωστών και των τυχάρπαστων. Μετά, οι τελευταίοι, με το γνωστό θράσος τους,  θα βγουν, όπως πάντα, να διεκδικήσουν τις δάφνες της ανύπαρκτης μάχης τους. Με την ευκαιρία της ερώτησης, θεωρώ ότι ο πνευματικός κόσμος έχει μεγάλη ευθύνη με τη σιωπή του την ώρα της κρίσης. Όπως είχα γράψει σε μια εφημερίδα: "Έχουμε πόλεμο κύριοι! Δεν δικαιούστε να κρύβεστε πίσω απ' την πένα σας."

Τι σημαίνει για σένα Ελλάδα και Έλληνας;

Την έννοια που έδωσαν οι αρχαίοι μας. Σημαίνει τη λιτή κι απέριττη έννοια του "μέτρου".

Μια ευχή  σας για το blog μου…

Δίνω στο ωραίο σας blog, που με τόσο σημαντική προσπάθεια και ποιότητα  έχετε φτιάξει, τις καλύτερες ευχές μου. Η διάθεσή σας να ενισχύετε τον πολιτισμό, προσφέρει δυνάμεις σε όλους μας για να συνεχίσουμε. Σας ευχαριστώ πολύ...