" Έχει το παιδί μου δυσλεξία;" Τα συμπτώματα σε κάθε ηλικία

Η δυσλεξία είναι νευρολογική διαταραχή, που συχνά χαρακτηρίζει ολόκληρες οικογένειες, και παρεμβαίνει στην εκμάθηση και επεξεργασία της γλώσσας. 

Γράφει  η Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Νευροψυχολόγος 

  

Η δυσλεξία είναι νευρολογική διαταραχή, που συχνά χαρακτηρίζει ολόκληρες οικογένειες, και παρεμβαίνει στην εκμάθηση και επεξεργασία της γλώσσας. Η δυσλεξία έχει διαφορετικούς βαθμούς σοβαρότητας και εκδηλώνεται με δυσκολία στην αντίληψη και παραγωγή ομιλίας και γλώσσας, συμπεριλαμβανομένης της φωνημικής επίγνωσης (δηλαδή κάθε γράμμα έχει έναν χωριστό ήχο και οι λέξεις αποτελούνται από συμπλέγματα επιμέρους ήχων), στο διάβασμα, στο γράψιμο, την ορθογραφία, τη γραφή με το χέρι, και μερικές φορές στην αριθμητική.

Η δυσλεξία δεν είναι το αποτέλεσμα έλλειψης κινήτρων, αισθητηριακής βλάβης, ελλιπούς διδασκαλίας ή στερημένων περιβαλλοντικών/κοινωνικών ή άλλων περιοριστικών συνθηκών, αλλα μπορεί να συνυπάρχει με αυτές.

Αν και η δυσλεξία είναι κατάσταση που διαρκεί εφ' όρου ζωής, τα άτομα με δυσλεξία συχνά ωφελούνται από κατάλληλη και έγκαιρη ψυχολογική/εκπαιδευτική παρέμβαση.

Συμπτώματα της Δυσλεξίας

Αναστροφή γραμμάτων, αριθμών

Αδυναμία στην φωνημική επίγνωση

Χαμηλή ικανότητα αποκοδικωποίησης μεμονωμένων λέξεων

Ελλιπής γνώση των συμβόλων και των αντίστοιχων ήχων τους

Συχνά λάθη στην προφορική ανάγνωση

Μάντεμα του τι μπορεί να «λέει» μια λέξη και όχι ανάγνωσή της

Ανορθογραφία

Ασχημος γραφικός χαρακτήρας

Δυσκολίες στον προφορικό λόγο (πχ εύρεση κατάλληλης λέξης, προφορά, γρήγορη ονομασία αντικειμένων

Καλή κατανόηση κειμένου (με βοήθεια στην ανάγνωση «δύσκολων» λέξεων και απεριόριστο χρόνο)

Κομπιάζει, καθυστερεί, διστάζει όταν διαβάζει φωναχτά

Παραλείπει, επαναλαμβάνει ή προσθέτει λέξεις στο κείμενο όταν διαβάζει

Δεν αναγνωρίζει γνωστές λέξεις

Πηδάει σειρές, διαβάζει την ίδια σειρά δυο φορές

Χάνει τη θέση του στο κείμενο, ακολουθεί το δάχτυλό του

Δυσκολεύεται να βρει τη βασική ιδέα μιας παραγράφου

Έχει δυσκολία στη χρήση λεξικών, εγκυκλοπαιδειών, χαρτών

Άλλες δυσκολίες

συγχέει δεξί-αριστερό

δυσκολία στην εκμάθηση ξένων γλωσσών

ανάμικτη προτίμηση για το χέρι με το οποίο θα εκτελέσει κάποιο έργο

δυσκολία να βρει τη λέξη για κάποιο αντικείμενο

δυσκολίες στη γρήγορη επεξεργασία πληροφοριών

μπερδεύεται εύκολα με σύνθετες οδηγίες/ερωτήσεις

δυσκολεύεται να συγκρατήσει λίστα με οδηγίες (μπορεί να εκτελέσει τα ίδια καθήκοντα όταν του τα πουν ένα-ένα)

Συμπεριφορά

ανοργάνωτος

ξεχνάει πράγματα

ανώριμος, αδέξιος

συχνά βρίσκεται στο λάθος μέρος τη λάθος ώρα

κουράζεται υπερβολικά, εξαιτίας του βαθμού προσοχής και κόπου που πρέπει να καταβάλει

χρησιμοποιεί τακτικές αποφυγής (πηγαίνει συνέχεια για νερό ή στην τουαλέτα)

είναι ο κλόουν της τάξης, έχει διασπαστική συμπεριφορά ή είναι εντελώς αποτραβηγμένος (συνήθως πρόκειται για κραυγές βοήθειας από μέρος του παιδιού)

μοιάζει να ονειροπολεί και να μην προσέχει

Διάγνωση

Η έγκαιρη διάγνωση βοηθά στη σωστή αντιμετώπιση της δυσκολίας.
Ψυχολογική εξέταση σε βάθος (νοημοσύνη, μνήμη, μαθησιακό προφίλ, συναίσθημα) σε συνεργασία με άλλες ειδικότητες εντοπίζει τη συγκεκριμένη φύση, βάθος και έκταση του προβλήματος.

Αντιμετώπιση

Ειδικευμένοι ψυχολόγοι ή λογοπεδικοί καταρτίζουν ατομική βοήθεια καθώς και ολοκληρωμένα προγράμματα για τη σωστή αντιμετώπιση της μαθησιακής δυσκολίας.

Τα εγκυρότερα σημάδια για την Αναγνώριση Προβλημάτων Ανάγνωσης/Γραφής (από ερευνητικά δεδομένα)

Γενικά, οι γονείς θα πρέπει να προσέξουν αν το παιδί τους δεν έχει καλά ανεπτυγμένη:

 Αντίληψη της γραπτής μορφής έκφρασης

Γνώση των γραμμάτων (όνομα και ήχο)

Εκφραστικό λεξιλόγιο

Ικανότητα να θυμηθεί μια ολόκληρη πρόταση ή ιστορία

Φωνολογική και φωνημική αντίληψη

Γρήγορη αυτόματη ονομασία αντικειμένων

Για όλες τις ηλικίες:

Είναι το παιδί έξυπνο σε ορισμένα πράγματα, ενώ «μπλοκάρει» σε άλλα;

Υπάρχει άλλος στην οικογένεια/συγγενείς με παρόμοια προβλήματα;

Έχει δυσκολία στο να ακολουθεί τρεις οδηγίες στη σειρά;

Αργησε να μιλήσει ή άργησε να μιλήσει καθαρά;

Προσχολική ηλικία-Δημοτικού:

Δυσκολία να:

δει τη σύνδεση ανάμεσα στους ήχους και τα γράμματα

«πει» τους ήχους μιας άγνωστης λέξης

αναγνωρίσει γνωστές λέξεις

καταλάβει ή να θυμηθεί τι διάβασε εξαιτίας του χρόνου και της προσπάθειας που κατέβαλλε για να διαβάσει την κάθε μια λέξη μεμονωμένα

Κάνει πολλά λάθη στην ανάγνωση και γραφή με αντιστροφή γραμμάτων ή αντικατάσταση λέξεων

Αλλάζει τη σειρά αριθμών, μπερδεύει τα σύμβολα

7-11 ετών

Ιδιαίτερη δυσκολία με ανάγνωση ή ορθογραφία

Αντιστρέφει γράμματα και αριθμούς; (πχ, 15 για 51, 3 για ε)

Διαβάζει μια λέξη και στη συνέχεια δεν την αναγνωρίζει παρακάτω στη σελίδα ή σε άλλη μορφή (πχ στον πληθυντικό)

Γράφει την ίδια λέξη με διαφορετικούς τρόπους, χωρίς να αναγνωρίζει τον σωστό

Δυσκολία συγκέντρωσης στην ανάγνωση και ορθογραφία

Δυσκολία κατανόησης του χρόνου και των χρόνων των ρημάτων

Μπερδεύει το δεξί και το αριστερό

Απαντάει ερωτήσεις προφορικά αλλά δυσκολεύεται στα γραπτά

Είναι αδέξιο

Δυσκολεύεται με ήχους σε λέξεις (πχ αντίληψη ομοιοκαταληξίας)

12 ετών-ενήλικες

Λάθη στην ανάγνωση

Ορθογραφικά λάθη

Δυσκολία στο να κρατήσει σημειώσεις ή να αντιγράψει από πίνακα/βιβλίο

Δυσκολία στην οργάνωση και γράψιμο εκθέσεων, επιστολών ή αναφορών

Αν η απάντηση στις περισσότερες ερωτήσεις είναι «ναι», καλό θα ήταν να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια.

Λογοτεχνικό περιβόλι!

Πηγή:
(greekpsychologypages.blogspot.gr)