ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 13 Μαΐου στο Λογοτεχνικό περιβόλι!

13 Μαΐου του 1846 – Αμερικανο-Μεξικανικός πόλεμος: οι Ηνωμένες Πολιτείες κηρύσσουν πόλεμο στο Μεξικό. Η μάχη του Τσαρουμπάσκο – «Battle of Churubusco–Fought near the city of Mexico 20th of August 1847 / J. Cameron.» Hand tinted lithograph

Σαν σήμερα 13 Μαΐου τα πιο σημαντικά γεγονότα:

1515 – Η Μαρία Τιδόρ της Γαλλίας και ο Κάρολος Μπράντον, 1ος δούκας του Σάφοκ, παντρεύονται επίσημα στο Γκρίνουιτς.

1568 – Μάχη του Λάνγκσαϊντ: Οι δυνάμεις της Μαρίας Α’ της Σκωτίας χάνουν από συμμαχία Σκωτσέζων Προτεσταντών υπό τον Ιάκωβο Στιούαρτ, ετεροθαλή αδελφό της Μαρίας Α’.

1779 – Η Αυστρία και το Βασίλειο της Πρωσίας υπογράφουν τη Συνθήκη του Τέσεν τερματίζοντας τον Πόλεμο της Βαυαρικής Διαδοχής.

1787 – Ο πλοίαρχος Άρθουρ Φίλιπ αναχωρεί από το Πόρτσμουθ της Αγγλίας με 11 πλοία γεμάτα καταδίκους (ο «Πρώτος Στόλος»), για να δημιουργήσει αποικία στην Αυστραλία.

1821 – Η νίκη των επαναστατικών δυνάμεων στο Βαλτέτσι ανοίγει το δρόμο για την κατάληψη της Τριπολιτσάς, στρατιωτικού και πολιτικού κέντρου της Πελοποννήσου (οπλαρχηγοί: Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, Ηλίας Μαυρομιχάλης, Ιωάννης Μαυρομιχάλης, Δημήτρης Πλαπούτας κ.ά.).

1830 – Ο Ισημερινός αποκτά την ανεξαρτησία του από τη Μεγάλη Κολομβία.

1865 – Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος: μάχη του Παλμίτο Ραντς. Στο νότιο Τέξας, πάνω από ένα μήνα μετά την παράδοση του Συνομόσπονδου στρατηγού Ρόμπερτ Λη, ολοκληρώνεται η τελευταία χερσαία μάχη του εμφυλίου πολέμου με νίκη των Συνομόσπονδων.

1888 – Με την υπογραφή του «Χρυσού Νόμου» (Lei Áurea), η Βραζιλία καταργεί τη δουλεία.

1890 – Ο Νίκολα Τέσλα πατεντάρει την ηλεκτρική γεννήτρια.

1909 – Ξεκινά από το Μιλάνο ο πρώτος ποδηλατικός γύρος της Ιταλίας. Νικητής θα είναι ο Ιταλός ποδηλάτης Λουίτζι Γκάνα.

1912 – Ο υπολοχαγός Δημήτριος Καμπέρος πραγματοποιεί την πρώτη πτήση με στρατιωτικό αεροπλάνο στην Ελλάδα.

1917 – Τρία παιδιά αναφέρουν ότι είδαν την Παναγία στη Φάτιμα της Πορτογαλίας.

1940 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Ξεκινά η κατάκτηση της Γαλλίας από τους Γερμανούς, καθώς τα γερμανικά στρατεύματα διασχίζουν τον Μεύση. Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, κατά την ομιλία του στη Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου, λέει ότι δεν έχει να προσφέρει παρά «αίμα, μόχθο, δάκρυα και ιδρώτα».

1940 – Η βασίλισσα Βιλελμίνη της Ολλανδίας διαφεύγει από τη χώρα της προς τη Μεγάλη Βρετανία μετά τη γερμανική εισβολή. Η πριγκίπισσα Ιουλιάνα παίρνει τα παιδιά της στον Καναδά για την ασφάλειά τους.

1941 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Τα γερμανικά στρατεύματα εισβάλουν στη Γιουγκοσλαβία. Ο Γιουγκοσλάβος συνταγματάρχης Ντράζα Μιχαΐλοβιτς αρχίζει τον αγώνα του εναντίον των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής, ξεκινώντας τη σερβική αντίσταση.

1943 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: τα γερμανικά και τα ιταλικά στρατεύματα στη Βόρεια Αφρική παραδίδονται στις συμμαχικές δυνάμεις.

1950 – Διεξάγεται ο πρώτος γύρος του παγκοσμίου πρωταθλήματος της Φόρμουλα 1 στο Σίλβερστοουν της Αγγλίας.

1954 – Κάνει πρεμιέρα στο Θέατρο Μπρόντγουεϊ το Πικ-νικ Με Πιτζάμες, το οποίο θα διαρκέσει για άλλες 1.063 παραστάσεις. Αργότερα έλαβε τρία βραβεία Tony για καλύτερο μιούζικαλ, καλύτερη Α’ γυναικεία ερμηνεία σε μιούζικαλ και καλύτερη χορογραφία.

1958 – Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Καράκας, Βενεζουέλα, το αυτοκίνητο του αντιπροέδρου των Η.Π.Α. Ρίτσαρντ Νίξον δέχεται επίθεση από αντιαμερικανούς διαδηλωτές.

1958 – Κρίση της 13ης Μαΐου: Μία ομάδα Γάλλων στρατιωτικών ηγείται πραξικοπήματος στο Αλγέρι με αίτημα τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας με επικεφαλής τον Σαρλ ντε Γκολ για να υπερασπιστεί τον γαλλικό έλεγχο της Αλγερίας.

1960 – Εκατοντάδες φοιτητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϊ συναθροίζονται για την πρώτη ημέρα διαμαρτυρίας κατά της επίσκεψης της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων.

1963 – Απόπειρα ανατροπής του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρυσόστομου από ομάδα μητροπολιτών με τη συνδρομή του ραδιοφωνικού σταθμού Ενόπλων Δυνάμεων, αποκαλύπτεται στην Ιερά Σύνοδο.

1967 – Ο Κωνσταντίνος διορίζει ως αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος τον κ. Ιερώνυμο Κοτσώνη, καθηγητή Θεολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

1972 – Σύγκρουση στη Βόρεια Ιρλανδία: Έκρηξη βόμβας σε αυτοκίνητο έξω από μία κατάμεστη παμπ στο Μπέλφαστ πυροδοτεί μία διήμερη μάχη μεταξύ του ΙΡΑ, της Εθελοντικής Δύναμης του Όλστερ και του βρετανικού στρατού. Επτά άνθρωποι σκοτώνονται και πάνω από 66 τραυματίζονται.

1978 – Επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Καραμανλή, καθιερώνεται η 35ετία για όλους τους εργαζόμενους, με πλήρη σύνταξη στα 58 χρόνια.

1980 – Ένας ανεμοστρόβιλος F3 χτυπά το Μίσιγκαν.

1981 – Πραγματοποιείται αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄ στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό.

1995 – Σεισμός 6,6 βαθμών Ρίχτερ χτυπά την Κοζάνη και τα Γρεβενά.

1998 – Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Γιάννος Παπαντωνίου, εξαγγέλλει την ιδιωτικοποίηση δώδεκα δημόσιων επιχειρήσεων, από την οποία προσδοκά έσοδα 800 δισεκατομμυρίων δραχμών. Μεταξύ άλλων ιδιωτικοποιούνται ο ΟΑΘ, ο ΟΥΘ, η ΕΥΔΑΠ, η Διώρυγα Κορίνθου, η Ιονική Τράπεζα, η Olympic Catering, το Χρηματιστήριο Αθηνών, ενώ θα προχωρήσει η περαιτέρω μετοχοποίηση του ΟΤΕ. Οι εξαγγελίες προκαλούν την έντονη αντίδραση των σωματείων των ΔΕΚΟ και της ΓΣΕΕ.

2004 – Ο Αντώνης Σαμαράς ανακοινώνει τη διάλυση της «Πολιτικής Άνοιξης», του κόμματος που ίδρυσε στις 30 Ιουνίου του 1993.

Γεννήσεις:

1221 – Αλέξανδρος Νιέφσκι, μέγας πρίγκιπας του Νόβγκοροντ και του Βλαντίμιρ

1655 – Πάπας Ιννοκέντιος ΙΓ΄

1717 – Μαρία Θηρεσία, αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

1767 – Ιωάννης ΣΤ΄, βασιλιάς της Πορτογαλίας

1792 – Πάπας Πίος Θ΄

1822 – Φραγκίσκος Α’, βασιλιάς της Ισπανίας

1842 – Άρθουρ Σάλιβαν, Άγγλος συνθέτης

1849 – Σπυρίδων Δεβιάζης, ιστορικός

1868 – Σάμνερ Πέιν, Αμερικανός σκοπευτής

1880 – Αιμίλιος Ριάδης, συνθέτης

1882 – Ζορζ Μπρακ, Γάλλος ζωγράφος

1883 – Γεώργιος Παπανικολάου, Έλληνας ιατρός

1888 – Ίνγκε Λέμαν, Δανή σεισμολόγος

1889 – Ιγκόρ Σικόρσκι, ρώσος αεροναυπηγός, εφευρέτης του ελικοπτέρου. (Θαν. 26/10/1972)

1907 – Δάφνη Ντι Μοριέ, Αγγλίδα συγγραφέας

1922 – Οτλ Άιχερ, Γερμανός σχεδιαστής

1937 – Ρότζερ Ζελάζνι, Αμερικανός συγγραφέας

1938 – Τζουλιάνο Αμάτο, Ιταλός πολιτικός

1939 – Χάρβεϊ Καϊτέλ, Αμερικανός ηθοποιός

1940 – Μπρους Τσάτουιν, Άγγλος συγγραφέας

1942 – Τάσος Υφάντης, ηθοποιός

1950 – Στίβι Γουόντερ, Αμερικανός τραγουδοποιός

1954 – Τζόνι Λόγκαν, Ιρλανδός τραγουδοποιός

1961 – Ντένις Ρόντμαν, Αμερικανός καλαθοσφαιριστής και ηθοποιός

1962 – Εδουάρδο Παλόμο, Μεξικανός ηθοποιός

1979 – Κάρολος Φίλιππος, πρίγκιπας της Σουηδίας

1983 – Γιαγιά Τουρέ, Ιβοριανός ποδοσφαιριστής

1986 – Ρόμπερτ Πάτινσον, Άγγλος ηθοποιός

1986 – Αλεξάντερ Ριμπάκ, Λευκορώσος τραγουδιστής

1987 – Χάντερ Πάρις, Αμερικανός ηθοποιός

1993 – Ντέμπι Ράιαν, Αμερικανίδα ηθοποιός.

Θάνατοι

34 π.Χ. – Σαλλούστιος, Ρωμαίος ιστορικός

1832 – Ζορζ Κιβιέ, Γάλλος φυσιοδίφης

1878 – Τζόζεφ Χένρι, Αμερικανός φυσικός

1884 – Σάιρους Μακ Κόρμικ, αμερικανός εφευρέτης της θεριζοαλωνιστικής μηχανής. (Γεν. 15/2/1809)

1930 – Φρίντγιοφ Νάνσεν, Νορβηγός εξερευνητής, επιστήμονας και διπλωμάτης

1961 – Γκάρι Κούπερ, Αμερικανός ηθοποιός

1982 – Κυρά της Ρω, Ελληνίδα αγωνίστρια

1988 – Τσετ Μπέικερ, Αμερικανός τραγουδιστής και μουσικός

1989 – Κώστας Καραγιώργης, ηθοποιός. Ο Κώστας Καραγιώργης (1938 – 13 Μαΐου 1989) έπαιξε στην τηλεοπτική σειρά της δεκαετίας του ’80 «Το κανάλι των παρανόμων». Πέθανε στο Τορόντο, από ανακοπή της καρδιάς.

1999 – Φρόσω Κοκκόλα, ηθοποιός και ερμηνεύτρια δημοτικών τραγουδιών

2002 – Βαλέρι Λομπανόφσκι, προπονητής της Δυναμό Κιέβου, ο μεγαλύτερος τεχνικός που ανέδειξε το σοβιετικό ποδόσφαιρο. (Γεν. 6/1/1939)

2006 – Γιάροσλαβ Πέλικαν, Αμερικανός ιστορικός

2009 – Ακίλλε Κομπανιόνι, Ιταλός ορειβάτης

2013 – Νίκη Τριανταφυλλίδη, ηθοποιός και σκηνοθέτης.